İlk çeyrekte kamu borcu

Mali piyasalar haftaya sakin başladı. Dün sepet kur 2.22 TL’nin az da olsa altına indi. Gösterge faiz de yüzde 7,7’ye geriledi. BİST-100 endeksi 76 bin civarında küçük dalgalar yaşadı. “Yeni normalle” uyumlu sayılabilir.

Yarın haziran enflasyon sonuçları açıklanıyor. Merkez Bankası geçici bir artış öngörüyor. İTO’nun İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi geçen yılların üzerinde (yüzde 0,2) çıktı. Benzer bir sayı gelebilir.

AB tanımlı borç

Son dönemde ekonomi aynı anda dışarıda ve içeride olumsuz şoklar yaşadı. Ayrıca dış açığın benzer ülkelerden yüksek ve finansman kalitesinin daha kötü olması ek kırılganlık yaratıyordu. Ama mali çalkantı diğerlerine kıyasla daha sert olmadı.

Geri planda nispeten düşük kamu borç oranları yatıyor. Hazine ilk çeyrek verilerini yeni yayınladı. Biri AB tanımlı borç stoğudur. Merkezi yönetim brüt borç stoğuna çok yakındır.

AB tanımlı borç ilk çeyrek sonunda 517 milyar TL’ye ulaştı. Yıl sonuna göre artış 5 milyar TL’dir (yüzde 1). Dolayısı ile milli gelire oranı yüzde 36,1’den yüzde 35,7’ye geriledi. Büyük AB ülkelerinin yarısı düzeyindedir.

Net kamu borcu

Diğeri net kamu borcudur. Brüt borçtan TCMB dâhil kamu menkul varlıkları düşülür. İlk çeyrekte 228 milyar TL’ye geriledi. Yıl sonuna göre 13 milyar TL (yüzde 5,4) düşüş anlamına geliyor. Milli gelire oranı da yüzde 15,7’ye indi. 2007’de yüzde 40’tı.

Daha önce yazmıştım. ABD ve IMF yöntem değiştirdi. Merkez Bankası varlıklarını katmayan borç stoğu tercih ediliyor. Üçüncü kişilerin elindeki borç stoğu (debt held by the public) deniyor. Hazine hâlâ bunu kullanmıyor.

Yeni tanımla net borç ilk çeyrekte 433 milyar TL’ye yükseldi. Yıl sonuna göre 3 milyar TL (yüzde 0,7) arttı. Milli gelire oranı yüzde 30,4’ten yüzde 29,9’a geriledi. ABD’nin üçte biri, Almanya’nın yarısı kadardır. 2007’de yüzde 34,4 olduğunu hatırlatalım.