İktisatçıların mektubu
.
ABD mali kesimini kurtarma çabaları iyice karıştı. Konu hızla siyasileşti. Derhal iktidarla muhalefet arasında suçlamalara dönüştü. Üstelik Başkan Cumhuriyetçi, Kongre’de ise demokratlar hakim. Yani kim iktidar kim muhalefet belli değil.
Bu arada çok ilgimi çeken bir mektup yayınlandı. 150 civarında akademik iktisatçı mektubun altına imzasını atmış. Aralarında üç Nobel ödüllü var: Robert Lucas, James Heckman ve Smith Vernon.
Daha da ilginci, mektubu imzalayanlar arasında üç Türk iktisatçının yer alması: Daron Acemoğlu (MIT), Hülya Eraslan (Jonhn Hopkins) ve Ayşe İmrahoroğlu (Southern California).
Mektup, Temsilciler Meclisi’nin ve Senato’nun başkanlarına hitaben yazılmış. Mektuptaki analize katıldığımı belirtmek istiyorum. Tercüme ederek yayınlamaya karar verdim.
“İktisatçılar olarak, Hazine Bakanı Paulson tarafından mali krize çözüm olarak sunulan plandan çok rahatsız olduğumuzu ifade etmek istiyoruz. Halihazır mali durumun zorluklarının farkındayız ve mali sistemin işleyişini sürdürübilmesi için cesur bir eyleme ihtiyaç duyulduğunu kabul ediyoruz. Şu anda önerilen planda üç vahim eksiklik görüyoruz:
1) Hakkaniyet sorunu: Plan yatırımcıların vergi mükellefleri tarafından sübvansiyone edilmesidir. Kâr elde etmek için risk alan yatırımcıların zararları da yüklenmesi gerekir. Her firmanın iflası sistemi tehlikeye sokmaz. Hükümet, bazı yatırımcıları ve tercihleri akılsızca çıkan kurumları kurtarmadan, sağlam müşterilere yeni krediler verecek iyi çalışan bir mali kesimin varlığını temin edebilir.
2) Muğlaklık sorunu: Önerilen kurumun hem misyonu hem de denetlenmesi belirsizdir. Eğer vergi mükellefleri sorunlu satıcılardan likit olmayan ve opak varlıklar satın alacaksa, bunların vadesi, içerdikleri fırsatlar, ve bu satın almanın yöntemleri önceden çok net olmalı ve sonradan denetlenebilmelidir.
3) Uzun dönemli etkiler sorunu: Bu plan kabul edilirse, etkileri bir nesil boyunca sürecektir. Son dönemdeki bütün sorunlarına rağmen, Amerika’nın dinamik ve yenilikçi sermaye piyasaları ülkeye daha önce görülmemiş refah ve zenginlik getirmişlerdir. Bu piyasalarda kısa dönemli bozuklukları sakinleştirmek için temellerini zayıflatmak umutsuz derecede miyop bir davranıştır.
Bu nedenlerle Kongre’den acele etmemesini, komisyonlarda gereken zamanın harcanmasını, doğru hareket biçiminin özenle saptanmasını, ve mali kesimin ve ABD ekonomisinin geleceğini özen ve bilgelikle belirlemesini talep ediyoruz.”