Düzeltilmiş sanayi üretimi

Sanırım sağır sultan bile 3G’yi duydu. Sektörde rekabetin yoğunlaşması reklamlara yansıdı. Günlerdir hangi gazeteyi elimize alsak, hangi TV kanalını açsak, karşımıza mutlaka rengarenk 3G tanıtımları çıkıyor.

Yeni teknolojiyi ben de merakla bekliyordum. Cep telefonundan konuşurken karşımdakini görmek hiç ilgimi çekmiyor. Buna karşılık bir mekana bağlı olmayan hızlı internetin hayatımı kolaylaştıracağını biliyorum.

30 Temmuz sabahı erkenden bilgisayarın başına geçtim. İnternete girişte gözle görülür bir hızlanma olduğu kesin. Kablolu hatla (ADSL) rekabet için yeterli mi? Şu hali ile o kadar emin değilim. Herhalde deneme sürecindeyiz diye düşündüm. Bakalım, göreceğiz.

TÜİK’ten önemli yenilik

Teknolojik gelişme deyince insanların aklına önce makineler ve aletler geliyor. 3G tipik bir örnek. Halbuki teknoloji sözcüğü çok daha karmaşık bir süreci kapsıyor. Örneğin iktisatta da önemli teknolojik yenilikler olabiliyor.

Makro göstergelerin mevsimlerden etkilenmesine sık sık değiniyoruz. Yaz aylarında taze sebze-meyve fiyatlarında düşüş aylık enflasyonu aşağı çeker. Kış aylarında inşaat, sanayi ve ulaştırma kesimleri yavaşlar. Aydan aya, hatta çeyrekten çeyreğe çalışılan gün sayısı değişir.

İşler iyi giderken, ekonomi büyürken, bu tür ayrıntılar ikincil durur. Sadece eğilimleri önceden yakalamaya çalışan profesyonellerin ilgisini çeker. Ama kriz dönemlerinde, dibe vurma noktasının saptanmasında çok önem kazanır.

O nedenle gelişmiş ülkelerde temel makro göstergeler bu tür düzeltmeler yapılmış hali ile açıklanır. Milli gelir, sanayi üretimi, vs. bir önceki dönemle karşılaştırılır. Böylece konjonktürün izlenmesi kolaylaşır.

Nihayet TÜİK de bu teknolojiye geçti. Mayıs sanayi üretim endeksi çalışılan gün sayısı ve mevsimlik etkiler düzeltilerek yayınlandı. TÜİK’i kutluyorum. Bu yöntemin en kısa sürede, başta milli gelir, diğer göstergelere yaygınlaştırılacağını umut ediyorum.

Sanayi dipten dönmüş

Çalışılan gün sayısına TÜİK “takvim etkisi” diyor. Örneğin Şubat diğerlerine kıyasla daha kısa bir aydır. Ayrıca bayram ve tatillerin etkisi yıldan yıla değişir. Önce endeksi çalışılan gün sayısına bölerek yeniden tanımlıyor. İkinci aşamada Tramo-Seats yöntemi ile mevsimlik etkileri arındırıyor.

Sanayi üretimi 2008 başından itibaren gerilemeye başlıyor. Bir önceki aya göre en büyük düşüş Kasım’da (yüzde 8) gerçekleşiyor. Düşüş Nisan’a kadar devam ediyor. Ekim-Nisan döneminde sanayi üretimi yüzde 12.6 azalıyor.

Düzeltilmiş seride sanayi üretiminin Mart-Nisan aylarında dibe vurduğu net şekilde görülüyor. Nisan’dan Mayıs’a ise küçük de olsa bir artış beliriyor ve sanayi üretimi yüzde 0.8 yükseliyor. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin belirginleşmesini bekliyoruz.