Bernanke ile devam
.
Başkan Obama beklenen hayati kararı açıkladı. Bernanke’yi yeniden FED’in başına atadı. Mali piyasalar açısından önemli bir belirsizlik ve spekülasyon konusu halloldu. Anlaşılan Larry Summers’ın gücü Bernanke’ye yetmedi.
Karar ABD idari sisteminin farklılığını yansıtıyor. Biri particilik anlayışıdır. Greenspan’in yerine Bernanke’yi Cumhuriyetçi Bush getirmişti. Demokrat Obama kendi partisine yakın biri yerine onunla çalışmayı tercih etti.
Diğeri bürokratik geleneğin zayıflığıdır. Kamu üst yöneticileri arasında kariyer bürokrata çok ender rastlanır. Greenspan tahmin şirketi sahibi idi. Bernanke üniversite kökenlidir. “Başkan FED memurları arasından seçilsin” diyen olmuyor.
“Helikopter Ben”
Ben Bernanke çok mu şanslı, yoksa çok mu şanssız? Karışık duygular içindeyim. “Tüm mali krizlerin ağababası” onun başkanlık döneminde patladı. İnanılmaz sorumluluklar yüklendi. Uykusuz çok gece geçirdi. Yerinde olmak istemezdim.
Ama bir de madalyonun öbür yüzü var. Hayatı boyunca para teorisi ve politikaları ile uğraşmış bir iktisatçı için böylesine bir krizi para otoritesinde dümen tutarak geçirmekten daha büyük bir keyif, daha büyük bir heyecan olabilir mi? Yerinde olmak isterdim.
Bernanke “Büyük Buhran” uzmanıdır. 1930’larda, sıradan bir mali krizin özellikle para politikasında yapılan hatalar sonucunda büyük bir ekonomik felakete dönüştüğünü saptamıştı. Bundan önemli dersler çıkarmıştı.
Özetle, mali kesimin hasar gördüğü, talep ve harcamaların hızla daraldığı dönemlerde eldeki tüm olanakları kullanarak para arzını artırmak gerektiğini savunuyordu. İcabında dolarları helikopterlerden aşağı atabiliriz diyordu.
Bu krizde düşüncelerini uygulama fırsatını buldu. “Helikopter Ben” lakabının hakkını verdi. Para piyasalarını kelimenin tam anlamı ile dolara boğdu. Mali krizin denetim altına alınmasına büyük katkısı oldu.
Çözüm mü, neden mi?
Doğal olarak, Bernanke’ye yönelen sert eleştiriler de var. Özellikle Amerika’nın devlet karşıtı sağı Greenspan ve Bernanke’yi büyük mali kuruluşların çıkarlarının temsilcisi olarak görüyor. Krizi onların yanlış politikalarının çıkardığını savunuyor.
Geçen ay internette bir youtube videosu dolaştı. Bana yollayan, “krizin üç dakikada özeti” demiş. Türkiye’de youtube yasak ama herkes gibi ben de http://www.ktunnel.com üzerinden seyrettim.
Konuşma Temsilciler Meclisi Mali Hizmetler Komisyonu’nun Bernanke ile yaptığı toplantıdan alınmış. Konuşan Teksas temsilcisi Cumhuriyetçi Ron Paul’dü. Bernanke’nin yüzüne karşı “Siz bu krizde çözüm değil nedensiniz; daha önce uyguladığınız gevşek para politikaları bu krizin sebebidir” dedi. Obama’nın aynı görüşte olmadığını anlıyoruz.
Not 1: Mesleğin bir çınarı daha devrildi. Haydar Kazgan hocayı kaybettik. Geride kırk küsür yıllık anılarımız kaldı. Kendisine rahmet, değerli hocam Gülten Kazgan ve ailesine sabır diliyorum.
Not 2: Son yazımda gecelik faizin Ağustos’ta yüzde 7.25’e indiği anlamına gelen bir ifade var. Yarım puan da olsa vahim bir hata. Yorgunluk işareti olabilir; galiba yazılara bir süre ara verme zamanı gelmiş.