Altın-hariç dış ticaret

Gösterge tahvil faizinin yüzde 6’nın altına ineceğine inanmıyordum. Piyasa beni mahçup etti. Yüzde 5.9’u gördü. Yani sabit getirili TL varlık fiyatları rekor düzeye yükseldi. Geçici bir ‘balon’ mu? Yoksa ‘yeni normalin’ işaret mi? Cazip bir soru!

Yarın Kasım enflasyonu açıklanıyor. İTO’nun Ücretliler Geçinme Endeksi Kasım’da yüzde 0.3 arttı. CNBC-e anketi TÜFE artışını yüzde 0.9 (yılsonu yüzde 7.1) öngörüyor. Ben biraz daha düşük bekliyorum.

Merkez Bankası yılın ikinci Finansal İstikrar Raporu’nu yayınladı. Piyasalar rekabetçi kur analizine odaklandı. İçinde tasarruf üzerine uzun bir bölüm var. Konuyu önemsediğim biliniyor. Yakında geri dönerim.

Koç Üniversitesi öğretim üyeleri Sumru Altuğ ve Sumru Öz’ün son çalışmasını yararlı buldum:

‘Finansal Serbestleşme ve Yurtiçi Tasarruflar’ (http://eaf.ku.edu.tr/). İlgilenenlere tavsiye ederim.

Ekim’de ithalat sürprizi

Ekim dış ticareti TÜİK tarafından açıklandı. İhracat 13.3 milyar dolar, ithalat 18.8 milyar dolar, dış ticaret açığı 5.5 milyar dolar geldi. Piyasa tahminini Perşembe yazmıştım. İhracat tahminden pek sapmadı. Ama ithalat ve dış açık bayağı altında kaldı.

İthalatın beklentinin altında çıkması önemlidir. Yoksa İran’a altın ihracatına atfedilip geçiştirilirdi. Halbuki düşük ithalat farklı bir analiz gerektiriyor. Çünkü genel kabul gören konjonktür senaryosuna uymuyor.

Özetleyelim. Ekonomi yönetimi ve piyasalar iç talebin yılın son çeyreğinde toparlanmasını öngörüyordu. Bu durumda dış açıktaki düzelme Ekim’den itibaren duracak, yani ithalat ve dış açık tekrar yükselecekti.

Bu analize katılmadığım biliniyor. Talep ve büyüme için tereddütlerimi daha önce açıkladım. “Aman büyümeye dikkat!” dedim. Yaz sonunda maliye politikasının sıkılmasına karşı çıktım. Yıl boyunca kurun baskı altında tutulmasını eleştirdim.

Ekim ithalatı karamsarlığımı destekliyor. Faiz düşüşü de aynı yöne işaret ediyor. Unutmayın; piyasalar durumu çabuk kavrar. Bir de uyarım var. Kurban Bayramı bu yıl Kasım’dan Ekim’e kaydı. Resim ancak Aralık sonuçları ile netleşir.



Düzeltme sürüyor

İran’a altın ihracatı iktisatçılara yeni iş çıkardı. Öncesinde sadece enerji-hariç denge ayrıca izlenirdi. Şimdi altın-hariç dengeye de bakmak gerekiyor. Zor değil ama gene de zaman alıyor.

Altın-hariç ihracat ve ithalat için İran’a altın ihracatının önem kazandığı son yıla bakıyorum. Sütunlar yıllık ithalatın, çizgi yıllık ihracatın bir yıl öncesine göre değişimini gösteriyor. Örnek: Ekim 2012’de yıllık altın-hariç ithalat (228 milyar dolar) Ekim 2011’deki ithalattan (233 milyar dolar) yüzde 1.3 azdır (1.3).

Manzara açıktır. İkisinin de artış hızı yavaşlıyor. Ama ithalat artışı daha yüksek başlayıp daha hızlı geriliyor. Nisan’da eşitleniyor. Ekim’de ithalat eksiye geçiyor. Dolayısı ile dönem boyunca altın-hariç dış ticaret açığı daralıyor. Olay bundan ibarettir.