2013’te gelişmiş ekonomiler

Dolar dün 1.77 TL’nin altını gördü. Geri planda euro karşısında değer kaybı yatıyor. Son baktığımda parite 1.34’e yaklaşmıştı. Dolayısı ile döviz sepeti pek oynamıyor. 2.07 TL bir tür alt sınır oluşturdu. AB’ye ihracat yapan kesimler için iyi haberdir.

Euro/dolar paritesi nereye gidiyor? Tekrar 1.60’ları görme ihtimali var mı? Pek çok kişinin merak ettiğini biliyorum. Paritenin uzun dönemde seyrini inceleyen bir yazıyı hazırladım. Ama bir türlü sıra gelmiyor.

Bugün iki önemli veri var. Maliye Bakanlığı 2012 bütçe gerçekleşmesini açıklıyor. Hazine’nin nakit açığı 25 milyar TL çıkmıştı. Bütçe açığı da o civarda gelir. Ayrıntılarına ayrı bir yazıda bakarım.

TÜİK Ekim istihdam ve işsizlik verilerini yayınlıyor. Eylül-kasım dönemini kapsıyor. Yavaşlayan ekonominin istihdama olumsuz etkileri belirginleşiyor. İşsizlik oranı yükselir.

Keynes’çilere destek

Son dönemde gelişmiş ekonomileri ihmal ettim. Yılbaşında dünya konjonktürü üzerine görüşlerimi bile yazmadım. Araya serpiştirdiğim birkaç küçük gözlemle yetindim. Onun dışında Türkiye’ye odaklandım. Bazen böyle oluyor.

Taze bir haberle başlayalım. ABD’de gevşek maliye politikası yanlısı Keynes’çi cepheye IMF’den şaşırtan bir destek geldi. Başiktisatçı Blanchard’ın gene IMF’li Leigh ile müşterek çalışması Amerikan İktisat Derneği ocak toplantısında çok ses getirdi.

Makale özel kesim talebinin yetersiz kaldığı durumlarda bütçe açıklarının yararlı olduğunu gösteriyor. Yani mevcut konjonktürde gevşek maliye politikasını açıkça savunuyor. Adı: “Büyüme Tahmini Hataları ve Bütçe Çarpanları” (www.imf.org).

IMF’in önceliği bütçe disiplini yerine büyümeye tanıması çok sevindiricidir. AB’de Merkel’in tavrını yumuşatmasında etkili olabilir.

Farklı konjonktürler

Gelişmiş ülkelerin 2013 büyüme, enflasyon ve dış açık (milli gelire oran) tahminlerini The Economist’ten aldım. Büyük yatırım bankalarının ve özel tahminci kuruluşların ortalamasıdır. Son sayıda (12 Ocak) yayınlandı.

Yukarıda en büyük üç gelişmiş ekonomi yer alıyor. Onları Euro bölgesinin büyük ekonomileri izliyor. Son sıraya doğal kaynak ihracatçısı Avustralya’yı ekledim.

Gelişmiş ülkelerde büyüme performansının farklılaştığı hemen görülüyor. 2013’te ABD, Japonya ve Avustralya’da büyüme düşüyor. Ama Almanya’da yükseliyor. Euro bölgesinde ise küçülme azalıyor.

2013’te enflasyon sadece bir ülkede (Avustralya) artıyor. Diğerlerinde ya sabit kalıyor ya düşüyor. Yavaşlamaya rağmen, Japonya hariç, enflasyonun pek de düşük seyretmediğini hatırlatalım.

2013’te dış açık veren ülkelerden sadece birinde (gene Avustralya) açık büyüyor. Diğerlerinde geriliyor. Fazla verenlerde ise azalan (Almanya), sabit (Japonya) ve artan (Euro bölgesi) var. Avrupa’da dış dengesizliğin düzelmesi olumlu bir gelişmedir.