2012’de tasarruflar
.
Şubat ödemeler dengesi bugün açıklanıyor. CNBC-e anketinde piyasanın cari işlemler açığı tahmini 5.1 milyar dolar çıktı. Biraz altında bekliyorum. 2013 için öngörülen 60 milyar doları ise bayağı yüksek buluyorum.
Margaret Thatcher’ın ölümü bir dönemin daha bittiğini hatırlattı. Solun büyük mağlubiyetinin simgesidir. Benim neslimi çok hırpalamıştı. İngiltere’de sevinçlerini sokaklara taşıyanları anlıyorum (ama onaylamıyorum).
Salı günü Trabzon’da sigortacılarla ekonomi sohbeti yaptık. Bir izleyici sordu: “İhracat artmıyor, iç talep kısılıyor, büyüme nereden gelecek?” Mevcut politikaların açmazı bu kadar iyi özetlenebilir. Cevabını size bırakıyorum.
Altın ticaretinin etkisi
İran’a altın ihracatının milli gelire etkisine bakmaya devam ediyorum. Pazar günü büyüme hızını etkilemediğini söyledim. Buna karşılık altının hariç tutulmasının dış talebin büyümeye katkısında ciddi bir düşüşe yol açtığını gösterdim.
Bugün iç tasarruflara dönüyorum. Dış açığın tasarruf yetersizliğinden kaynaklandığı çok vurgulanıyor. Bir: 2012’de dış açığın daralmasında artan tasarrufun payı var mı? İki: Altın ticaretinin eklenmesi sonucu etkiliyor mu?
Hesap yöntemini hatırlatalım. Cari fiyatla milli geliri kullanıyoruz. Stok değişimini ihmal ediyoruz. Yatırımlardan net mal-hizmet ihracatını çıkartınca iç tasarrufları buluyoruz. Hepsini milli gelirin oranı olarak ifade ediyoruz.
Tasarruf oranı düştü
Sonuçlar aşağıdaki tablodadır. 2011 ve 2012’yi karşılaştırıyoruz. Altın dâhil hesaplanınca, 2012’de tasarruf oranı 2 puan yükseliyor. Dış dengede gerçekleşen 3.6 puan iyileşmenin geri kalanı (1.6 puan) yatırımların azalmasından geliyor.
Altın ticareti manzarayı bozuyor. Dış dengede iyileşme 1.1 puana geriliyor. Dikkat: Yatırımdaki düşüşten azdır. Bu ise tasarruf oranının da 0.5 puan azaldığı anlamına geliyor. Yani altın etkisi temizlenince 2012’de tasarruflar düşüyor.
Sonuç çok çarpıcıdır. Dengeli büyüme için dış açıkta küçülmenin artan tasarruftan kaynaklanması gerekir. Ama altın ticareti temizlenince tasarruf oranı 2012’de geriliyor. Yani büyüme yavaşlarken esas dengesizlik artıyor. Hayra alamet değildir.