2010’da araç stoğu

Beklendiği gibi, ilk iş gününde Japonya’da borsa düştü. Buna karşılık depremin diğer borsalara etkisi sınırlı kaldı. İMKB son günlerdeki yükseliş eğilimini sürdürdü. Ama geçen aylardaki göreli kayıplarını daha telafi edemedi.

Euro zirvesinde Yunanistan faiz indirimi ve vade uzatma elde etti. Bedava olmadı. Zorunlu özelleştirme paketi 50 milyar dolara yükseldi. Ama muhalefet Papandreu’yu ülkeyi satmakla suçluyor.

Zirve nihai karar yetkisinin Almanya’da olduğunu tescil etti. Merke “bizden para isteyen koşullarımıza da uyar” demiş. İşin buraya geleceğini uzun süredir söylüyoruz. Euro dolar karşısında güçlenince parite 1.40’a yaklaştı.

İçeride TL değer kazanmaya başladı. Sepet kur bir ara 1.92 TL’yi görmüştü. Dün 1.89 TL’ye geriledi. Piyasada sermaye girişinde yeniden canlanma eğilimi konuşuluyor. Dış açık için kötü haberdir.

Trafiğe kayıtlı araç

Deprem Japon otomotiv sanayiine ciddi bir darbe vurdu. Çok sayıda fabrikada üretimin durduğu açıklandı. Dolayısı ile Türkiye’nin Japonya’dan yaptığı araç ithalatında da kesinti ihtimali belirdi.

Mikro düzeyde ithalatçıları ve meraklıları olumsuz etkiler. Ama makro düzeyde fark etmez. Sektörde çok yoğun rekabet var. Rekor düzeyde seyreden talep diğer markalara yönelir.

Türkiye’de trafiğe kayıtlı araç stoğu TÜİK tarafından saptanıyor. Dikkat: Otomotiv Sanayicileri Derneği brüt satışları açıklıyor. Stoğa ulaşmak için yaş, kaza vs. çeşitli nedenlerle trafik kaydı silinenleri düşmek gerekiyor.

Bir: Sayıları severim. İki: Otomobil modern toplumun herhalde en önemli tüketim ve refah simgesidir. Üç: Ticari araç (kamyon, traktör, otobüs, minibüs) verileri konjonktürü yansıtır.

Dolayısı ile her ay olmasa da en az yılda iki-üç kez TÜİK yayınına göz atarım. Resmin tümünü görmeye çalışırım. 2010 sonu verileri kısa süre önce yayınlandı. Böylece on yıllık bir karşılaştırma olanağı doğdu. Sonucu aşağıdaki tablo özetliyor.

On kişiye bir otomobil

Toplam araç sayısı son sütunda yer alıyor. On yılda 8.3 milyondan 15.1 milyona yükseldi. Yani araç parkı 6.8 milyon arttı. Nüfusa bölünce, beş kişiye bir araç düştüğünü hesaplıyoruz.

Toplamın içinde traktör de var. Tabloya koymadım. On yılda sadece 250 bin artarak 1.4 milyona çıktı. Otobüs, kamyon ve minibüsle beraber “diğer ” kalemine dâhildir. Tümündeki artış 700 binde kalıyor.

Geri kalan 6.1 milyon artışın yarısı otomobilden geliyor: 3.1 milyon. 4.4 milyondan 7.5 milyona tırmanıyor. “Araba sevdasının” somut göstergesidir. On kişiye bir otomobil düşüyor. ABD’de beşe yakındır.

Kamyonet sayısı on yılda 1.6 milyon artışla 2.4 milyona ulaşıyor. Yani üç otomobile bir kamyonet düşüyor! Şaşırmayın. Vergi avantajı sağlayan otomobil muadili hafif ticari araçları kapsıyor. Dağılımı yok; ama çok popüler olduklarını açıktır.

Son gözlem: Sayılar motosikletin “araba sevdasını” kesmediğini gösteriyor. 2010 sonunda trafikte daha çok kamyonet dolaşıyor. Fark giderek açılacaktır. Bilginize...

2000 2005 2010

Otomobil 4.4 5.8 7.5

Kamyonet 0.8 1.5 2.4

Ara toplam 5.2 7.2 9.9

Motosiklet 1.0 1.4 2.4

Diğer 2.1 2.5 2.8

Toplam araç 8.3 11.1 15.1