Şirketin değeri bedelsiz sermaye artışı ile yükselir mi?

Borsanın lokomotifi konumundaki hisseler düşerken endeks içindeki bazı hisseler neredeyse son bir haftada yüzde 100’ü aşan oranlarda değer kazandılar. Nedeni de Temmuz 2012’de hayata geçecek olan yeni Türk Ticaret Kanunu’ndaki (TTK) düzenleme. Son iki günde gazetemizin finans editörü Ufuk Korcan bu konuyu detaylı olarak ele aldı. Yeni TTK “Belirli amaçlarla ayrılmış olan yedekler hariç; bedelli sermaye arttırımı yapılmadan önce bedelsiz sermaye arttırımları tamamlanmalı” mealinde bir düzenleme getiriyor. TTK’daki bu değişiklik nedense son bir kaç haftada borsa katılımcılarının dikkatini çekti. Yatay hareket eden, “lokomotifleri” yavaşlamış İMKB için de adeta can simidi oldu bu hareket. Peki gerçekte bedelsiz sermaye arttırımı şirketlerin değerlerinde bir atışa yol açabilir mi?

Bu sorunun teorik cevabı, hayır! Neden derseniz, şirketlerin bedelsiz sermaye arttırımları bilançodaki hesaplar arasındaki bir hareketten ibaret. Dağıtılmamış kârlardan, yedeklerden, değer artış fonundan ya da halka arz sırasında oluşan primlerin sermaye hesabına aktarılmasından başka bir şey değildir. Bu fonlar ya daha önceden şirkete girmiş, ya da kaydi olarak yaratılmıştır. Sermayeye eklenmeleri şirkete herhangi bir nakit akışı sağlamadığından ek bir kâr artışı sağlamayacaktır. Dağıtılmamış kârlar, bu kârların yaratacağı ek fayda, zaten şirketin performansına kâr-zarar hesabına yapabileceği katkıyı yapmış, bilançosuna yansımış durumdadır. Şirketin kârına katkısı olmayan böylesi bir artışın da “teorik” olarak şirketin değerine bir katkısı olamaz.

Ancak borsadaki gerçek hayat öyle değil! Borsanının “çıraklık” zamanında kalma bir alışkanlık yeniden nüksetti. Fiyatı yüksek; bu nedenle likiditesi azalmış, yatırımcıların pozisyon almaya cesaret edemedikleri hissenin fiyatı; sermaye artışı sonrasındaki bölünmeden dolayı “küçüldüğünden” dolayı “ulaşılabilir” hale geliyor (gerçekte mal varlığı/portföy değeri sabit kalıyor!). “Ulaşılabilir” hale gelen fiyat likiditeyi arttırıp büyük yatırımcıların da ilgisini çektiğinde fiyat yükselişleri daha kolay hale geliyor. Bedelsiz sermaye arttırımının yarattığı heyecanın asıl sebebi de budur.

Unutmadan, şirketin ödeyeceği nakit temettünün toplamında da bir değişiklik söz konusu değil! Nasıl mı? Diyelim ki şirketin sermayesi 1.000 TL ve şirket 2.000 TL kâr etmiş ve bunun da tamamnın dağıtacak. Hisse senetlerinin nominal değerlerinin 1 TL olduğunu kabul edelim. Bu durumda her bir hisseye 2 TL temettü dağıtılacak. Ola ki bu şirket temettü dağıtımı öncesinde yedeklerindeki 1.000 ’yi bedelsiz sermaye artışı yaparak sermayeye ekleyecek olur ise, daha önceden elinde 1 hisse bulundurana 1 hisse daha verecektir. Ancak dağıtılacak temettünün toplam rakamında bir değişiklik olamaz. Bu durumda hisse başına 1 TL temettü ödenecektir. Elinde eskiden 1 hisse senedi bulunan yatırımcı 2 TL temettü alırken, yeni dönemde elinde 2 hisse senedi bulunan yatırımcı her bir hissesi için 1 TL ’den yine toplamda 2 TL temettü alacaktır. Hesapta bir değişiklik olmayacaktır. Ayvaz kasap, hep bir hesap.

Son “Bedelsiz Rallisinde” dikkati çeken bir nokta da rallinin “ağır abilerden” çok “uçarı çocuklarda ” yaşanıyor olmasıydı.

Bir kez daha anlaşıldı ki ‘finansal okur-yazarlık’ şart! SPK başta olmak üzere herkese çok iş düşüyor!