Kuzey Irak referandumu ve Fed Başkanı Janet Yellen’in devam eden ‘şahin’ tutumu, piyasaları geriyor. Dolar/TL’de 3.59 kritik seviye. Eğer kırılmazsa aşağı yönlü düzeltme başlar. Euroda kısa vadede Katalan krizinin etkileri görülecek
Bölgesel gelişmeler bizim piyasalarımızı germeye devam ediyor. Kuzey Irak Kürt Yönetimi’nin geçtiğimiz hafta yaptığı ve “bağımsızlık” kararının çıktığı referandum sonrasında bölgeye uçuş yasağı geldi. ‘Vana kapatmak’ gibi bazı ekonomik yaptırımlar da gündemde. Bu yaptırımların Kürt bölgesini zorladığı kadar, aynı zamanda Gaziantep başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu’yu da zorlayacak. “Güneyine ihracat yapmakta zorlanan” Türkiye için bir geçiş kapısı daha kapanacak. Korkarım ekonomi, politikayı zorlayacak. Daha önceden alınması gereken önlemler zamanında alınmadığı için, şimdi alınabilecek önlemler ya alınamayacak ya ertelenecek ya da kısa ömürlü kalacaklar.
İran gezisi bekleniyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 4 Ekim’de İran’a yapacağı ziyaret; Putin’in geçtiğimiz hafta Ankara’ya gerçekleştirmiş olduğu gezi sonrası daha da önem kazanmış durumda. İran-Irak-Türkiye üçlüsünün Kuzey Irak’taki referanduma verecekleri ‘ortak tepki’ önemli olacak.
Diğer yandan Suriye’de İdlib bölgesine sevkiyat başladı şeklindeki haberler Genelkurmay Başkanlığı’nca yalanlandı. Ancak Astana toplantısında ; Türkiye, Rusya ve İran İdlib’de çatışmasızlık bölgesinin sınırları ve sınırları kimlerin koruyacağı konusundaki anlaşması sonrasında bu bölgeye her üç ülkeden 500’er asker gönderilmesi söz konusu. Bu ve benzeri konular önümüzdeki günlerin gündemini oluştururken, bölgeden gelecek haberler piyasaların yakından izleyeceği ve “fiyatlayacağı” haberler olacak.
Aralık’ta Fed korkusu
Geçtiğimiz hafta Orta Vadeli Plan (OVP) açıklandı ortalama yüzde 5.5’lik büyüme ve 2020’ye kadar sırasıyla yüzde 7, 6 ve 5 enflasyon öngören program, daha çok “dilekler manzumesi” şeklinde hazırlanmış. Hedeflerin hesaplanmasındaki kur varsayımları bile program konusunda ilk anda soru işaretlerini akıllara getiriyor.
OVP açıklandığı sırada Maliye Bakanı Sayın Ağbal’ın açıkladığı 2018’e dair vergi artış OVP’den daha fazla yankı buldu ve fiyatlandı. Finansal kurumların kurumlar vergisinin yüzde 20’den 22’ye çıkarılması borsadaki banka hisselerine satış getirirken, MTV’nin 2018’de binek araçlar için yüzde 40 artırılmasının planlanması kamuoyunda tepki ile karşılandı. Bu gelişmeler finansal piyasalarındaki fiyatlamaları ve gelişmeleri yakından ilgilendireceğe benziyor.
Fed Başkanı Janet Yellen’in de Aralık’ta faiz artışının olma ihtimalinin çok yüksek olduğuna değinmesi küresel piyasaları endişeye sevk etti.
‘Euro’da Katalan krizi
Dün İspanya’nın Katalan Bölgesi’nde bağımsızlık referandumu yapılacaktı. Ancak merkezi İspanyol hükümeti önce bu referandumu kanunsuz ilan etti, sonrasında da referandumun yapılacağı sandıkları ve oy pusulalarına el koymak amacıyla polisiye tedbirler aldı. Referandumun yapılacağı sandıklarda ve yollarda olaylar çıktı, polis plastik mermi kullanarak müdahale etti. İspanya ile kalalım diyenlerin sandığa gitmeyeceklerini açıkladıkları referandumun “sağlıklı” yapılamamasından da dolayı, çıktığı söylenecek herhangi bir sonuç; her ne olursa olsun; doğruyu yansıtmayacaktır. Yine de bu ve benzeri gerginliklerin devam edecek olması kısa vadede euro üzerinde gri bulutların bir süreliğine de olsa dolaşmasına neden olacaktır. Fed’in Aralık’taki kararlılığının devamı da buna eklenince ‘euro’da bir süredir tereddütle devam eden düzeltme hareketi biraz daha netlik kazanabilir. 1.1740 teknik olarak önemli bir seviye idi.
1.1717 test edilse de haftalık kapanış 1.1815’ten gerçekleşti. 1.1920’nin üzerine kalıcı bir şekilde yükseliş olmadığı takdirde 1.1660 seviyelerine doğru bir çekilme olasılığı hayli yüksek. Bu seviye kırılırsa benim bir süredir beklediğim 1.1410-25 bandına doğru majör bir düzeltmenin başlaması olasılığı artacaktır.
Dolarda kritik seviye ne olur?
Fed’in faiz artışının artık net olarak masada olması önümüzdeki günlerden itibaren daha net fiyatlanır olacaktır. Bu durum bizim piyasalarımızı yakından ilgilendiriyor. Geçen haftanın başında yazdığım yazıda 3.5200-50 ve sonrasında da 3.5525 seviyelerinin test edilebileceğine değinmiştim.
O yazıyı yazdığım sıralarda dolar/TL kuru bir önceki haftayı 3.4983’ten kapatmıştı. Hafta içinde 3.5959 seviyesi test edildi, kapanış 3.5630’lardan gerçekleşti. Suriye’ye asker gönderilmesi haberleri bölgesel gerilimin artacağı endişelerini güçlendirecektir. 3.5930 seviyesi bu hafta içine hem düzeltme (3.94-3.38 hareketinin) hem 200 günlük BHO’ya denk gelmesi açısından önemli. Bu seviye ilk denemede kırıl(a)madı. İkinci denemede de kırılmasını beklemiyorum. Ancak paritede belirttiğim olası gelişmelere bağlı olarak yeniden bu seviyeler test edilebilir. Eğer yine kırılmaz veya hiç test edilmeden dahi aşağı yönde bir düzeltme başlarsa 3.5020-3.5160’a kadar devam edebilecek gibi görünüyor. 3.5930 yukarı yönde kararlı olarak kırılacak olursa 3.6590-3.67 bandının önü açılacaktır ki bunun gerçekleşmesi ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyorum.
Petrolde çıkış sürer mi?
Kuzey Irak’ta yapılan referandum sonrasında petrol boru hattının vanasının kapatılması ihtimali küresel petrol arzında günlük 500-600 bin varillik azalmaya neden olabileceği endişesi, petrol fiyatları üzerinde de etkili oldu. OPEC’in kesintilerinin nihayet stoklar üzerinde etkisinin hissedilmeye başladığı bir dönemde, 2018’in ilk çeyreğinde nihayetlenecek “kesinti anlaşmasının” uzatılacağı beklentisi de petrol fiyatlarını yükselten, yukarıda tutan bir etkendi. Geçen haftanın başlarında 59.48 dolara yükselen Brent petrol, referandum sonrasında Türkiye’den gelebilecek bir askeri müdahale olasılığının azalmasıyla gerilemeye başladı ve haftanın en düşük seviyelerinden biri olan 56.70’ten kapattı. Kuzey Irak ile ilgili askeri müdahale endişelerinin ve hatta bana göre “vana kapatma” tehditlerinin de azalmasıyla petrol fiyatları üzerindeki Kuzey Irak etkisi bu hafta boyunca kademeli olarak azalacak. Bu durumda ilk aşamada 55.80 ardından da kademeli olarak 53.70-54.30 seviyelerine doğru bir düzeltme söz konusu olacak.