Neden yeni dip görülmeli?

Amerikan borsalarında yeni dipler görülüyor. Arkasında yeni Hazine Bakanı Geithner’ın planı gereği yapılacak “stres testi” Citibank gibi bazı bankaların geçemeyeceği endişesi, bunların devletleştirilmesi gibi birçok neden sayılıyor.

Piyasa düzeni içinde hemen tüm nedenlerin hareketin boyu ve yönü konusunda ama az ama çok katkıları vardır. Ancak krizin yönetiliş tarzı ve buna bağlı olarak “yatırımcı/topluluk psikolojisi” piyasaların ne tarafa gideceği konusunda belirleyici oluyor. ABD’nin yeni hazine bakanının programını açıklamasından sonra 13 Şubat’taki “ABD piyasaları yeni diplere doğru!” başlıklı yazımda “... ABD’nin yeni hazine bakanı; ” sürpriz etkisini “ kullanamadı. Piyasaları ikna edecek; temeliyle, duvarlarıyla ve de çatısıyla iyi hazırlanmış ve nasıl bir ” bina “ ortaya çıkacağını net olarak anlatabilmiş, hatta ” binanın maketini “ ortaya koyabilmiş olsaydı, piyasalar geleceğe umutla bakabilecekti. Ol(a)madı!

Yeni başlangıçla birlikte iyi bir fırsat da kaçtı.

Kaçan bu fırsat korkarım yeni dibe doğru yolculuğu başlatmış oldu!” diye yazmıştım.

Nitekim gelinen noktada kötü yönetimin bedeli düşen piyasalar ve güven kaybıyla ödeniyor. Bir süre daha da ödenmeye devam edecek gibi görünüyor.

ABD halkının önemli kısmının yatırımlarını değerlendirdiği hisse senedi piyasalarındaki düşüşler, hem harcanabilir gelirin düşmesine hem de varolan kredilerin ödenmesinde sorunlara yol açıyor. Bu da dönüp dolaşıp ekonomiyi vuruyor. Yine de piyasaların düşmesinde ve yeni diplerin görülmesinde fayda var. Aksi takdirde ne ABD ne de ona bağlı olarak dünya ekonomisi toparlanamayacak. Neden mi?

Geçici ya da arızi çözümlerle piyasaların düşmesi engellenmeye çalışıldı. Başarılı olunabildi mi? Hayır. Sadece krizin maliyet arttı. Üstelik, maliyet gelecek nesillere de aktarıldı ki, onların bunu nasıl ya da ne şekilde ödeyecekleri meçhul. Bugüne dönersek, piyasaları “ayakta tutmaya” çalışmaktansa sorunun kaynağına inilip, bir an evvel hastalıklı kısımlar belirlenmeli ve sistemden çıkartılmalı. ABD bir türlü bunu yapmaya yanaşmıyor. Onlar yapmadıkça, geride kalanlar daha fazla bundan zarar görüyorlar.

Yeni diplerin görülmesi tam da bu noktada işe yarıyor. Acı ilacın içilmesini “kolaylaştırıyor”. Hem hükümet adına, hem de ABD halkı adına... Bir tür “ölümü görüp, sıtmaya razı olma” durumu yani... İşlerin iyice sarpa sarmasıyla, daha kötü ne olabilirki noktasına gelindiğinde artık radikal kararlar alınabilecek zemin hazır demektir. Ancak o noktadan sonra kesin bir tedaviden söz etmek mümkün.

O noktaya bir an evvel gelinebilmesi içinde piyasaların yeni dip görmesi gerkiyordu. Uzun zamandan bu yana Dow Jones için 6.850-7200 arası bir hedef vermiştim. Bu bandın içine girdik. Artık acı ilaç içilecek zamana yaklaşılıyor. Acı ilaç mı ne? ABD’de dev bankaların devletleştirilmesi... Neden acı ilaç olduğuna da bir başka yazıda değineceğim.