Endeks 10 yaratılsın!

Geçtiğimiz günlerde İzmir’de kurulu olan ve sermaye piyasalarımızda gittikçe daha fazla önem kazanmaya başlayan Vadeli Opsiyon Borsası’na müşteri pozisyonlarının aracı kurumlar arasındaki transferi (give-up) konusunda bir önerim olmuştu. VOB’a önerilerime bir yenisini daha eklemek istiyorum.

İMKB Endeks 10 kontratları işleme açılsın!

Hemen olmaz demeyin! İstenirse olur! Yalnız bunun için bazı adımlar atılmalı.

Önce İMKB, “Endeks 10”u yaratmalı. Zira İMKB’de işlem gören hisse senetleri ile ilgili “endeks yaratma yetkisi/ayrıcalığı” sadece İMKB’de. VOB’un Endeks 10 üzerine “yazılmış” vadeli kontratlarla ilgili işlemleri başlatması ancak İMKB’nin bu endeksi yaratmasından sonra mümkün olabilecek.

“Yeni bir endeks gerekli mi?” diye sorulabilir. VOB’un Endeks 30 kontratı ile İMKB’de bu endeksi oluşturan hisse senetlerinin işlem hacmi karşılaştırmasına bakmakta fayda var. Görülen o ki “türevi” son iki ayda Endeks 30 hisselerinde işlemlerden daha fazla hacime sahip.

Endeks 100 kontratlarında neredeyse hiç işlem olmazken Endeks 30 kontratındaki yüksek işlem hacminin ardında; işlem yapanların önemli çoğunluğunun yabancı yatırımcılar olması var. Amaç arbitraj imkânlarından yararlanmak. Arbitraj imkânı (farklı iki piyasa ya da ürün arasında kâr fırsatı); “spot piyasa” olarak anılan hisse senedi piyasasında satış, buna karşın VOB kontratlarında alım yapılması ya da tersi durumlarda ortaya çıkabiliyor. (Mekanizmasına ileride değineceğim.)

Bunun için de hisse senetlerinin borç alınması ya da verilmesi gerekiyor. Endeks 100’deki hisselerin borç alınması/verilmesi, bunların spot piyasada alınıp/satılması meşakkatli bir iş olduğundan; spot/vadeli arbitrajı ile uğraşanlar, 30 kağıdı, 100 kağıda tercih ediyorlar. Bu nedenle de VOB’daki Endeks 30 kontratı diğer bütün kontratların çok ötesinde bir işlem hacmine sahip.

İMKB’nin Endeks 10’u yaratması ve VOB’un da bunu işleme açması tek başına yeterli değil. Her iki piyasanın işlem hacminin artması için Takasbank’a da önemli bir görev düşüyor. O da yaratılacak Endeks 10’daki hisse senetlerinden oluşan; 10, 50 ve 250 bin TL’ye denk gelecek büyüklüklerde borç alınıp, verilebilen “hisse senedi havuzları” oluşturması. Bu havuzlar Takasbank nezdindeki Ödünç Pay Senedi Piyasası (ÖPSP) aracılığıyla boç alınıp verilebilecek. ÖPSP asli işlevini yapar hale gelecek.

Böylesi bir açılım; ağırlıklı olarak Londra’daki kurumlar arasında süregiden hisse senedi borç alma/verme piyasasının, Türkiye’ye yönelmesine yardımcı olacaktır. Hatta uzun vadede İstanbul’un finans merkezi olması yolunda atılan bir adım olacaktır.

Endeks 10’un hayata geçirilmesiyle; ÖPSP’nin, İMKB’nin, VOB’un ve de tüm bunlara aracılık eden kurumların işlem hacmi ve dolayısıyla da gelirleri artacak. Diğer taraftan yatırımcılar da yeni bir yatırım tarzı ile tanışıp, portföylerini daha kontrollü yönetebilecekler, atıl durumda portföylerde bulunan hisse senetleri de temettü dışında “ek gelir” imkânına kavuşabilecek.