Dövizde Merkez’den zeki manevra

Merkez Bankası, döviz alım miktarı ile ilgili aldığı son kararla, kurdaki hareketin tek yönlü aşağı olmasını engelleyebilmek adına ‘zekice’ bir çözüm bulmuş. Kurdaki belirsizliği artıran Merkez Bankası, böylece piyasalara sürpriz yapabilme opsiyonunu ele geçirdiğinin mesajını veriyor.

Bu haftadan itibaren Merkez Bankası (MB) günlük döviz alım ihalelerinde değişikliğe gidiyor. Günlük 40 milyon dolarlık alım ve 40 milyon dolarlık opsiyon uygulaması aynen devam edecek. Yeni dönemde bu ihalelerin dışında “ekstra” alım da yapılacak.

MB açıklamasında; “Bir taraftan döviz rezervlerini kuvvetlendirmek amacıyla ülkemize yönelik sermaye akımlarından daha etkin bir şekilde faydalanmak, diğer taraftan akımların değişkenliğine karşı daha esnek olabilmek amacıyla 4 Ekim 2010 tarihinden itibaren döviz alım ihalelerinde yöntem değişikliği yapılmasına karar verilmiştir.”

“Döviz alımlarının hızlandırılmasına karar verilmesi durumunda herhangi bir hafta içerisinde ilave alımı yapılabilecek en fazla [ekstra] tutar” haftanın ilk işgününde saat 11.00’de ilan edilecek. İlgili günde ne kadarlık “ekstra” alım yapılacağı da saat 13.30’da açıklanacak. İhaleler 13.35-13.45 arasında yapılacak. İlave alım yapılan günlerdeki ihalelerde; normal ihaleden farklı olarak; kazanan bankaların opsiyon hakkı bulunmayacak. Bu hafta için “ekstra” alım tutarı 300 milyon dolar olarak açıklanmış. Ancak bu normal ihaleler ile MB’nin alacağı 400 milyon doların (haftanın 5 günündeki 40+40) üzerine ek 300 milyon dolar demek değil!

Yeni sistem nasıl işleyecek?

Diyelim ki ilk gün ekstra tutar 100 milyon dolar olarak açıklandı. İhale yapıldı ve bankalar 100 milyon doları MB’ye sattılar. Bunun 40’ı “normal”, 60 milyonu da “ekstraya” sayılacak. Haftanın kalan kısmındaki “ekstra alım tutarı” 240 milyona düşecek. Teknik olarak haftalık alım miktarı 500 milyon dolara kadar ulaşabilecek.

Bu arada, haftalık ekstra alımın 300 milyon dolar açıklandığı ve hafta boyunca ekstra alım yapılmayıp, ekstra alımın Cuma günü yapıldığında toplam tutarın nereye çıkacağı da merak konusu. İlk 4 günde normal ihale ve opsiyonlarla birlikte günlük 80 milyondan 320 milyon dolarlık alım yapıldığını varsayalım. Cuma günü 300 milyon dolarlık tek bir ihale mi olacak? Yoksa 40 milyon dolarlık normal ihale ve üzerine 300 milyonluk “ekstra” mı gelecek? Diğer bir deyişle haftalık alım tutarı 620 milyona ya da 660 milyona mı çıkacak? Yoksa opsiyon olarak kullanılan 40 milyonlar “ekstraya” sayılıp toplam yine 500 mü olacak? Açıklama bu konuda net değil. Büyük ihtimalle uygulama sırasında MB konuya açıklık getirecektir.

MB, son değişiklikle kurdaki hareketin tek yönlü aşağı olmasını engelleyebilmek adına “zekice” bir çözüm bulmuş. Bugüne kadar şeffaflık çerçevesinde “öngörülebilirliği” şiar edinmiş olan MB, son düzenlemeyle bu tavrına halel getirmeden, kurlardaki belirsizliği arttırarak piyasalara sürpriz yapabilme opsiyonunu ele geçirmiş durumda.

Nasıl mı? Hem haftalık miktarlar, hem de açıklanan miktarın hafta içinde hangi gün alınacağına dair her türlü inisiyatif MB’de olacak. Böylelikle MB, kontrollü bir belirsizlik artışıyla kurlardaki tek yönlü aşağı gidişin hızını yavaşlatmak, aynı zamanda da volatiliteyi arttırmak yönünde bir adım atmış oluyor.

İşe yarar mı?

Günlük ihale rakamlarının 40’dan 70-80’e çıkarılmasından daha fazla işe yarama ihtimali olan bir yöntem gibi görünüyor. Yine de unutmamak gerekir ki; kurlarların seyrinde MB’nin alımlarından çok; parite, politika faizi, cari açık/dış ticaret açığı ve tabii ki Türkiye’nin diğer piyasalara oranla ne kadar cazip olduğu (ya da olmadığı) daha fazla rol oynuyor.

Kurlar cephesinde bu hafta nasıl bir seyir bizi bekliyor olabilir?

MB’nin bu haftaki “ekstra” rakamı çok büyük değil. Daha çok piyasaları yeni döneme “alıştırmak” amacıyla açıklanmış bir miktar. O nedenle de paritedeki hareketler daha fazla belirleyici olacak. Geçen haftayı “zirvede” kapatan euronun bu hafta başında “yeni yüksekleri” görmesi mümkün.

Teknik olarak 1.5142’den başlayıp 1.1876’ya kadar devam eden büyük hareketin önemli düzeltme hedeflerinden bir olan 1.3895’e oldukça yaklaşıldı. Bu seviyenin görülmeden euronun “çözülmesi” düşük bir olasılık. Paritedeki bu hareketin dolar/TL kurlarını da 1.4350-1.4380 seviyelerine doğru hareketlendirebilir. Ancak paritedeki yükseliş hareketinin yavaş yavaş sonuna yaklaşıyoruz diye düşünüyorum. Doların yeniden “toparlanacağı” günler yaklaşıyor ve bu da TL kurlarındaki değerlenmenin de bir parça yavaşlaması anlamına gelecektir.

MB’nin yeni ihale yöntemi de bunu az da olsa destekleyecektir.