Bono faizleri neden kıpırdamıyor?

İçeride yargıdaki depreme, dışarıdaki piyasalardaki onca hareketliliğe rağmen bono faizleri ‘bana mısın’ demiyor.

Hazine itfasından fazla borçlanacağını açıklıyor, piyasanın umurunda değil. Hem İMKB hem de yurtdışındaki borsalar aşağı gidiyor, bono faizleri ancak yüzde 8.70’ten 9.10’a yükseliyor, ardından da 8.75’e geriliyor.

Üstelik Merkez Bankası hem PPK sonrasında hem de Başkan’ın konuşmalarından enflasyonda artış bekleniyor. Ancak bono faizleri bundan da etkilenmiyor!

Yabancılar satıyor, yerliler alıyor, bono faizleri yüzde 9 bileşiğin altında kalmayı başarıyor.

Cevap fonlamada yatıyor. Bankalar normal koşullarda bono portföylerini sermaye, mevduat ve para piyasalarından fonluyor. Kendi imkânları dışında daha fazla bono almaları durumunda bunu eğer ucuz kaynaklardan fonlayamayacak olur ise yeni bonoların fonlanması için ya mevduat faizlerini arttıracaklar, ya da Hazine’den daha yüksek faiz talep edeceklerdir.

Bir üçüncü yol daha var: Merkez Bankası Açık Piyasa İşlemleri (APİ) ile fonlamak. Merkez Bankası, IMF anlaşmasının sona erdiği Mayıs 2008’den önce piyasaya net borç verici durumuna geçti. O gün bu gündür de bankaları fonluyor.

Bono faizleri ile haftalık APİ ihaleleri arasındaki ilişki ekteki grafikte yer alıyor. Son iki yıldaki basit ortalamaya bakıldığında aralarındaki fark yüzde 1.80 olarak gerçekleşmiş. Bankalar Hazine’ye verdikleri borcun bir kısmını Merkez Bankası’ndan fonluyorlar. Üstelik bu rakam hiç de az değil. Toplam tutar dün itibarıyla 25 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Neredeyse IMF’den beklenen kaynak kadar bir para.

Yabancıların APİ’ye ulaşmaları kolay olmadığından dolayı, onlar toplam içindeki paylarını 2008 başından beri azaltıyorlar. APİ kaynağına ulaşmakta zorluk çekmeyen yerli bankalar ise doğal olarak paylarını artırıyorlar. Yerli bankalar henüz daha ne enflasyon ne fonlama ne de kendi bilançoları açısından ciddi bir sorun görmüyorlar. Hazine’ye borç vermeye devam ediyorlar.

Hazır MB de faizleri artırmamak için elinden geleceğini “zımni” olarak açıklamışken. Fena mı yılda yüzde 1.80 taş atıp, kolları yorulmadan para kazanılıyor. Diğer bir bakış açısıyla kanunen Hazine’ye doğrudan borç veremeyen MB, bankalara “cüz’i” bir komisyon ödeyerek bu engeli aşıyor.

Ne zamana kadar devam edecek?

Hazine borçlanmada kantarın topuzunu kaçırıp da bankaların bilançoları ve risk iştahları daha fazla bonoyu kaldıramayacak hale gelene kadar bono cephesinde radikal bir hareket olmayacak!