ABD petrolü neden ucuz?

Dünyanın petrolünün neredeyse dörtte birini tüketen ABD, bir varil ham petrol için 14 Şubat günü bizden 19.5 dolar daha az ödedi! Nasıl olur demeyin, oldu. Her ne kadar dün bu fark 12 dolara kadar gerilese de halen daha ABD ham petrolünün piyasa fiyatı (WTI) Avrupa ham petrol fiyatından (Brent) düşük işlem görmeye devam ediyor. Son yıllarda birkaç istisnai “gün” dışında WTI, her zaman Brent petrolüne gçre “primli” işlem görmüştür. Brent’in primli hale gelmesi çok eskiye değil, bu yılın başlarına denk geliyor!

Bu farkın oluşmasının ardında faktörlerin ilki WTI ile ilgili. ABD’nin petrol “depolama bölgesi” Cushing/Oklahoma’da stokların rekor seviyelere yükseldi. Stokların son 5 yıl ortalamasının üzerine çıkmış olması, Cushing’de “biriken” stokların kıyılara ulaştırılamaması WTI’ın fiyatlamasına baz teşkil eden bölgede “arz fazlası” oluşmasına neden oldu. Ne havalar beklendiği gibi soğuk gitti, ne de ABD ekonomisi beklendiği kadar hızlı toparlandı. Üstüne üstlük stokların daha yüksek fiyatlanan kıyı bölgelerine taşınması da sorun olunca yıl başında 3-4 dolar arasındaki fark, Şubat ortasında 20 dolara kadar yaklaştı.

Durum gerçekten garip aslında. Depolama bölgesine petrol getiren ciddi bir boru hattı alt yapısı mevcut. Ancak bunu kıyılara dağıtacak boru hatlarının çapları düşük olduğundan stok fazlaları boru hatlarıyla dağıtılamıyor. Tren yolu ile taşınması durumunda varil başına 4-6 dolar, karayoluyla taşınması durumunda da 6-8 dolarlık ek bir maliyet ortaya çıktığından dolayı (tankerlerin temizleme masrafları hariç) kısa vadede bu yöntemde çok anlamlı olmadığından stoklar şiştikçe WTI geriledi.

Diğer önemli faktör de malumunuz Ortadoğu’daki kargaşa. Bu kargaşa Avrupa’ya yakın olduğundan Brent daha fazla etkilendi ve yükseliş daha sert oldu. Bu arada hatırlatmakta fayda var; Singapur, Malezya, Nijerya ve Dubai petrol fiyatlamaları Brent’e yakın seyrediyor.

Zira son haftalardaki gittikçe açılan fark WTI’ın artık gösterge olmaktan çıktığı tartışmalarını da beraberinde getirdi. İster gösterge olmaktan çıksın ister çıkmasın; bu durum bizim ABD’den daha pahallı petrol tükettiğimiz gerçeğini değiştirmiyor!

Dün akaryakıta gelen zammından belli değil mi?