Nobel 'isyan' etti

2010 Nobel Edebiyat Ödülü Perulu yazar Mario Vargas Llosa'ya verildi
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin seçimi sürpriz olarak nitelendirildi.
Akademi, yazarın "İktidar yapılarının haritasını çıkarması ile bireysel direniş, isyan ve yenilginin etkili tasvirini yapması" nedeniyle ödüle layık görüldüğünü belirtti. 74 yaşındaki yazar, 1963'te yayınlanan "Kent ve Köpekler" kitabı birçok dile çevrildi.

Bahisçilerin bu sene kazanması muhtemel gördüğü isimler arasında İsveçli şair ve yazar Tomas Transtromer, Polonyalı şair Adam Zagajewski, Güney Koreli şair Ko Un, Cezayirli kadın yazar Asiye Cebar, Kanadalı yazar Alice Munro ve Suriyeli şair Adonis. Geçtiğimiz yıllarda favori gösterilen ancak ödülü kazanamayan; Joyce Carol Oaets, Asya Cebar da Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanma ihtimali olan isimler arasında gösteriliyordu.

Mario Vargas Llosa kimdir?

Dedesinin konsolos olarak görev yaptığı Cochabamba'da yetişti. Lima'daki askeri bir okuldan mezun oldu. Lima San Marcos Üniversitesi’nde edebiyat eğitimi gördü. İspanya’da Madrid Üniversitesi’nde doktora yaptı.

Yayınlanan ilk eseri 1952'de basılan "İnkanın Kaçışı" adlı oyundu. Ardından çeşitli dergilerde öyküleri yayınlandı. Gazetecilik ve televizyonculuk yaptı. "Cuadernos de Composiction" ile "Literatura" dergilerinin yayın kadrosunda yer aldı. 1959-1966 arasında Paris'te yaşadı. İlk romanı "Kent ve Köpekler" 1963'de yayınlandığında büyük ilgi gördü. Birçok dile çevrildi.

3 yıl Londra'da yaşadı. 1969'da ABD'de Washington Üniversitesi'nde ders verdi. 1970'te Barselona'ya yerleşti. 1974'te Lima'ya döndü.

1990'da Demokratik Cephe'nin adayı olarak katıldığı Peru başkanlık seçimlerinde başarılı olamadı.[1] Latin Amerikalı yazarların en tanınmış ve ustalarındandır. Halen eşi ve üç çocuğuyla birlikte Avrupa’da yaşıyor.


İLK NOBEL

Nobel'i ilk kez 1901 yılında Fransız şair ve düşünür Sully Prudhomme kazandı. Jean-Paul Sartre 1964 yılında kabul etmediği Nobel Edebiyat Ödülü'nü geçtiğimiz sene Romanya asıllı Alman yazar Herta Müller almıştı. 2006 yılında ise ilk kez Türkiye’den bir yazar, Orhan Pamuk Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

Son yıllarda favori gösterilen isimlerdense daha az bilinen yazarlar Nobel kazanıyor.

İşte 1960'dan bu yana Nobel Edebiyat Ödülünü kazananların tam listesi:

2009: Herta Müller, Alman
2008: Jean-Marie Gustave Le Clezio, Fransız
2007: Doris Lessing, İngiliz
2006: Orhan Pamuk, Türk
2005: Harold Pinter, İngiliz
2004: Elfriede Jelinek, Avusturyalı
2003: J.M. Coetzee, Güney Afrikalı
2002: Imre Kertesz, Macar
2001: V.S. Naipaul, Trinidad asıllı İngiliz
2000: Gao Şingcien, Çin doğumlu Fransız
1999: Günter Grass, Alman
1998: Jose Saramago, Portekizli
1997: Dario Fo, İtalyan
1996: Wislawa Szymborska, Polonyalı
1995: Seamus Heaney, İrlandalı
1994: Kenzaburo Oe, Japon
1993: Toni Morrison, Amerikalı
1992: Derek Walcott, St. Lucia
1991: Nadine Gordimer, Güney Afrikalı
1990: Octavio Paz, Meksikalı
1989: Camilo Jose Cela, İspanyol
1988: Necip Mahfuz, Mısırlı
1987: Joseph Brodsky, Rusya asıllı Amerikalı
1986: Wole Soyinka, Nijeryalı
1985: Claude Simon, Fransız
1984: Jaroslav Seifert, Çekoslovakyalı
1983: William Golding, İngiliz
1982: Gabriel Garcia Marquez, Kolombiyalı
1981: Elias Canetti, Bulgaristan asıllı İngiliz
1980: Czeslaw Milosz, Polonya asıllı Amerikalı
1979: Odisseus Elitis, Yunanlı
1978: Isaac Bashevis Singer, Polonya asıllı Amerikalı
1977: Vicente Aleixandre, İspanyol
1976: Saul Bellow, Kanada asıllı Amerikalı
1975: Eugenio Montale, İtalyan
1974: Eyvind Johnson ve Harry Martinson, İsveçli
1973: Patrick White, Britanya doğumlu Avusturalyalı
1972: Heinrich Boell, Batı Almanyalı
1971: Pablo Neruda, Şilili
1970: Alexander Solzenitsin, Rus
1969: Samuel Beckett, İrlandalı
1968: Yasunari Kawabata, Japon
1967: Miguel A. Asturias, Guatemalalı
1966: Shmuel Y. Agnon, Polonya asıllı İsrailli ve Nelly Sachs, Alman asıllı İsveçli
1965: Mihail Şolohov, Rus
1964: Jean-Paul Sartre, Fransız(ödülü kabul etmedi)
1963: Yorgo Seferis, Urla doğumlu Yunanlı
1962: John Steinbeck, Amerikalı
1961: İvo Andriç, Yugoslav
1960: Saint-John Perse, Guadeloupe asıllı Fransız