60 yıl sonra icrada
Açılışını Menderes’in yaptığı Türkiye’nin ilk çelik fabrikası Metaş, Uzan’dan Evcil’e birkaç kez el değiştirdikten sonra 199 milyon lira bedelle icradan satışa çıkartıldı.
Türkiye’nin ilk çelik fabrikası icra marifetiyle satışa çıkartılıyor. 1955 yılında Metaş ticari unvanı ile kurulan, çeşitli nedenlerle birkaç kez el değiştiren ve son olarak Ede Demir Çelik ticari unvanı ile faaliyette olan Bornova’daki demir-çelik tesisi, ekipmanları ve 31 adet arsası ile birlikte satılıyor. İzmir 3. İcra Dairesi tarafından verilen ilana göre, toplam satış bedeli 199 milyon 631 bin 27 TL olarak belirlendi.
İzmir İcra Dairesi Müzayede Salonu’nda yapılacak satışların ilki 14-15 Aralık 2015, talipli çıkmaması halinde ise ikinci satışlar 12-13 Ocak 2016 tarihlerinde gerçekleşecek.
1 milyar $’lık ihracat
İzmir’in duayen sanayicilerinden Raşit Özsaruhan tarafından tel halat ve kaynak elektrotu üretmek için 1955 yılında kurulan Metaş’ın açılışını dönemin Başbakanı Adnan Menderes yapmıştı. Zamanla Türkiye’nin en kaliteli demirini üretti. 1980-90 arasındaki 10 yılda Türkiye’ye 1 milyar dolar döviz kazandırdı. Ancak 1988’de başlayan mali sorunlar nedeniyle ekonomik krize girdi. 1990’dan sonra Kamu Ortaklığı Fonu, 300 milyar liralık kredi sağlayarak şirkete ortak oldu. 1995’te satışa çıkartıldı. Selçuk Yaşar dahil İzmirli işadamları Metaş’la yakından ilgilendi ancak tesisi daha yüksek para veren Uzan ailesine ait Rumeli Holding satın aldı. Tesis 3 yıl çalıştıktan sonra 1998’de kapıya kilit astı. Uzan ailesine ait şirketlerle birlikte TMSF yönetimine geçti. 2006 yılında yapılan satışta Metaş’ın limanını Batıçim, Işıkkent’teki demirçelik tesislerini Tanyeri ailesi aldı. 40 milyon dolara alıp Cer Çelik adını verdikleri tesise yaklaşık 60 milyon dolarlık yatırım yapan aile, ‘derin uykudaki’ tesisi canlandırıp istihdamı bin 80 kişiye kadar çıkarttı. Ancak aile arasında yaşanan tartışmalar ve bozulan demir-çelik piyasası nedeniyle önce işçi sayısı azaltıldı ve 2009 sonunda tesiste üretim durduktan sonra daha sonra tartışmalı bir şekilde Erol Evcil’e geçti. Ede Demir Çelik’in resmi internet sitesinde ortakları Erol Eşrefoğlu ve Zümrüt Bozkurt olarak gözüküyor.
Şanssız tesislerden biriydi
Fabrikanın kurucusu Raşit Özsaruhan’ın oğlu olan ve yaklaşık 25 yıl önce Metaş’ın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yapan Haluk Özsaruhan, “Devletten 18 milyon liralık alacağımız vardı. O günkü yönetimin bize karşı olumsuz tavırları nedeniyle 12 milyon liralık borç nedeniyle fabrikayı kaybettik” ifadesini kullandı. İnsanlar gibi tesislerin de şanssızlıkları olabildiğini vurgulayan Özsaruhan, “Bu da şanssız tesislerden biriydi. Türkiye’deki değil dünyada zamanının en modern tesislerinden biriydi. Bizim onun başında olmamız veya olmamamız hiç önemli değil. Ondan sonraki safhalarda da bir türlü ayağa kalkamadı. Üzülmemek mümkün değil. Metaş İzmir’in bir varlığı, çarçur edilmemeli” dedi.
Çelik üniversitesi hayali
Türkiye’nin en önemli demir-çelik üreticilerinden biri olan Özkan Ailesi’nin bir okul olarak gördüğü Metaş’ı TMSF’den almak istediği, arazisini satarak bu parayla Aliağa’da, Nemrut Körfezi’nde Metaş adıyla bir demir-çelik üniversitesi kurmak istediği basına yansımıştı.
500 bin ton yıllık üretim yapılıyor
Ede Demir Çelik tesislerinde yurt dışı ve yurt içi standartlara uygun üretim gerçekleştiriliyor. Çelikhanede yüksek üretkenlik ve verimlilik için en son teknolojiler kullanılarak yıllık 500 bin ton üretim yapılıyor. Yıllık 400 bin ton kapasiteye sahip haddehanede de modern teknoloji ile talebe göre kaynaklanabilir kaliteli mamul üretimine imza atılıyor.