20 kuruştan satılıyor ama... Büyük risk
Salgının başında kıtlığı çekilen ve fiyatı hızla artan maskeler, artık özellikle e-ticaret sitelerinde tanesi 20 kuruştan satılıyor. Fiyatın bu derece ucuzlaması kalite kuşkularını doğururken, uzmanlar standart dışı ürünlere dikkat çekiyor
Tek kullanımlık cerrahi maskelerin fiyatları düştü. Fahiş fiyata karşı alınan önlemlerle birlikte bir adet cerrahi maske en fazla 1 liraya satılabiliyor. Ancak şu an e-ticaret sitelerinde 50 adet maskenin kutu fiyatı 10 liradan başlıyor, yani tanesi 20 kuruşa geliyor. Çarşıda, pazarda, markette çeşit çeşit, farklı fiyatlardan maskeler satışa sunuluyor. Böyle olunca şimdi de maskelerin güvenilirliği konusunda tüketicinin kafasında soru işaretleri oluşuyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla birlikte vatandaşlara kullanım zorunluluğu getirilen maskelerin fiyatları salgının başladığı ilk dönemde çok tartışılmıştı. Belirli online satış platformlarında fahiş fiyatlardan tüketiciye sunulan cerrahi maskeler için mayıs ayında tavan fiyat uygulaması getirilmişti. Uygulamayla birlikte bir adet cerrahi maske en fazla 1 liraya tüketiciye satılabiliyor. Uygulamanın ardından maske fiyatları düştüğü için tüketici uygun fiyatlara maske satın almaya başladı. Online’da ve fiziki mağazalarda düşük fiyatlardan maske satıldığını ifade eden tüketici dernekleri, denetime tabi ve hijyenik olmayan maskelerin satıldığını belirterek, tüketicileri standartlara uygun maskeleri alma konusunda uyarıyor.
Ucuz maskeye dikkat
Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, cerrahi maskelerin üç katlı ve her katta kullanılan malzemelerin özelliklerinin belirlenen standartlarda olması gerektiğini söyledi. Koçal, “Standartlara uygun olmayan, merdiven altı dediğimiz, steril olmayan yerlerde bakteri olan ortamlarda ve koruyucu özelliği olmayan kumaşlardan üretilen maskeler çok ucuz fiyattan piyasada vatandaşa satılıyor. Denetimsiz ve standartlara uygun olmayan bu maskeler vatandaşı virüsten koruma yerine tam tersi sağlığını tehdit etmekte, virüsten korumadığı gibi maskelerin üretildiği ortamdan kaynaklı taşıdığı bakteriler nedeniyle başka hastalıkların da habercisi oluyor” diye konuştu.
ÜTS kaydına bakın
“Tezgâhlarda bile maske satılmaya başlandı” diyen Koçal, cerrahi maske alınırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı: “Cerrahi maskeler alınırken, kutu üzerinde Ürün Takip Sistemi (ÜTS) ibaresinin olup olmadığı, karekodunun ÜTS kaydının olup olmadığı araştırılmalı, TSE ve CE işaretlerin varlığı kontrol edilmeli.”
Bez maskelere de değinen Koçal, TSE’nin belirlediği standartlarda üretilen bez maskelerin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.
Bir maske üreticisi, piyasada bulunan cerrahi maskelerin ‘Tip2’ maske olarak geçtiğini belirtti. Sağlık Bakanlığı’nın bu maskelerden en az yüzde 98 civarında bakteri filtrasyonu beklediğini söyleyen üretici, şöyle anlattı: “Bu filtrasyonu sağlamak için üç katman kullanılmalı ve her katmanın 20-30 gram arasında değişen ağırlığı olmalı. Öte yandan burun kısmında tel, lastiklerin de antialerjik olması gerekiyor. Spunbond ve meltblown kumaş kullanılıyor. Ucuz maskelerde meltblown yerine polyester kullanılabiliyor. Bu da fiyatı düşürüyor. Kalite konusunda bir düşüş var, görünürde maske ama koruma yönünde pek de işe yaramıyorlar.”
‘Enfeksiyon riski taşır’
Türk Eczacıları Birliği Başkanı Erdoğan Çolak, maskelerin tıbbi bir ürün olduğunu ve üretimi, saklanma ortamı ile imhasına özen gösterilmesi gerektiğini açıkladı. Denetime tabi olmayan, doğru ve hijyenik şekilde sunulmayan cerrahi maskelere şahit olduklarını söyleyen Çolak, şöyle dedi: “Uygunsuz koşullarda satılan maskeler yalnızca Kovid-19 açısından değil diğer enfeksiyon hastalıkları açısından da risk taşıyor.Maskenin belirli standartlara sahip, 3 katlı, meltblown filtreli olması ve burun telinin bulunması koruyuculuk açısından önemli. Sağlık Bakanlığı Türkiye Tıbbi İlaç ve Cihaz Kurumu’nun Ürün Takip Sistemi’ne (ÜTS) kayıtlı firmaların ürettiği maskeleri kullanmak son derece önemli.”