Heyelan Nedir, Nasıl Oluşur? Toprak Kayması Türleri Ve Heyelana Karşı Alınması Gereken Önlemler
Doğal afetlerden biri olarak heyelan öne çıkar. Özellikle Türkiye gibi engebeli yer şekillerine sahip coğrafi alanlarda çok fazla yaşanan durumlar içerisinde yer alır. Tabii bunun dışında sadece doğal değil aynı zamanda yapay sebeplerden dolayı da heyelan söz konusu olabilir.
Aynı zamanda toprak kayması olarak da ifade edilebilecek olan bu tehlike, canlı sağlığını ve hayatını tehdit eden önemli unsurlar içerisinde yer alır. Geçmişten günümüze kadar ülkenin dört bir tarafında ve hatta Dünyanın her yerinde belirli aralıklarla yaşanan tehlikeli durumlar içerisinde gelir.
Heyelan Nedir?
Zemini Kaya veya dolgu malzemesinden meydana gelmiş olan, belli bir yamacın farklı kuvvetlerle aşağı yukarı hareket etmesi heyelan olarak ifade edilebilir. Özellikle yer çekimi, eğim ve su ile benzeri pek çok farklı sebepten dolayı toprak kayması söz konusu olabileceğini söylemek mümkün olur.
Böylece belli bir bölgenin aşağı ve yukarı doğru hareket etmesi doğrultusunda çoğu zaman kopan toprak parçası yola veya yerleşim alanları ile farklı noktalara ulaşabilir. Bu da ciddi anlamda insan ve diğer canlı hayatını tehlikeye atar.
Heyelan Nasıl Oluşur?
Belli başlı etmenlerden dolayı ülkenin birçok farklı noktasında heyelan söz konusu olabilir. Bu durum hem doğal hem de yapay unsurlar kapsamında gerçekleşebilir.
- Zeminin kaya olması
- Aynı şekilde yine zeminin dolgu malzemelerle doldurulması
- Yerçekimi
- Eğim
- Suyun kuvveti
- İklim değişikliği
- Ağaçların yok edilmesi
Bu şekilde birçok farklı sebepten dolayı toprak kayması ya da heyelan söz konusu olabilir.
Toprak Kayması Türleri
Toprağın çökmesi ile birlikte ortaya çıkan toprak kayması ayrıca farklı isimler üzerinden türleri bakımından birbirinden ayrılır. Genel olarak heyelan terimi şeklinde ifade edilebilen toprak kayması, belli kütlelerin aşağı ve yukarı hareket etmesi ile birlikte ortaya çıkar. Bu durumlarda ise asıl heyelanlar, göçmeler ve toprak kaymaları şeklinde üç farklı türe sahiptir.
Bunlar içerisinde asıl heyelanlar doğal yollarla ortaya çıkan toprak kaymalarıdır. Göçmeler ise yapay yollarla doldurulmuş bölgelerin çökmesi biçiminde anlatılabilir. Toprak kaymaları yine yer çekimi, suyun kuvveti ve benzeri pek çok unsurlar doğrultusunda ortaya çıkan türlerdir.
Heyelana Karşı Alınması Gereken Önlemler
Özellikle eğimli dik yamaçlara ağaç dikilmesi heyelana karşı en önemli önlemler içerisinde gelir. Aynı zamanda dik yamaçların üzerine teraslar inşa etmek suretiyle toprak kaymasını önlemek mümkündür. Çünkü bu sayede eğimi önemli oranda azaltır.
Aynı zamanda yol ve bina gibi yapıların dik yamaçların olduğu bölgelere inşa edilmemesi çok önemlidir. Akarsu yataklarını kontrol altına almak ve istinat duvarları övmek yine önemli önlemler içerisinde gelir.