Eğer hayatın içinde bazı hedeflere ulaşılması isteniyorsa, sorumluluk alarak yaşamak son derece önemlidir. Ders çalışmak da, bu sorumluluğun bir parçası. Ancak, çocuklara verilen ödevlerin de pedagojik kriterlere uygun olması ve insaf ölçünü de aşmaması gerekir. Bir çocuğun neredeyse tüm günü okulda geçiyor. Üstüne bir de uzun saatler süren ödevler ve projeler verildiğinde, çocuğun ruh sağlığı açısından ne kadar zorlayıcı bir durum olacağı açıktır. Bir çocuğun herşeyden önce çocuk olduğu ve ders çalışmaktan başka hakları da olduğu unutulmamalı.
Peki çocuklara nasıl ders çalıştırabiliriz?
Ders çalışma alışkanlığını kazandırmak hiç de kolay değil. Bu sürecin, hem öğretmenler hem de anne-baba tarafından son derece bilinçli bir şekilde yönetilmesi gerekir. Bunun için bazı kritik noktalara dikkat edilmesinde yarar var:
Erken yaştan itibaren çalışma alışkanlığı
Bir davranışın alışkanlık haline gelebilmesi, o davranışın erken yaşlardan itibaren tekrar edilerek yapılmasına bağlı. O halde, ders çalışma alışkanlığı kazandırılacaksa, okul öncesi dönemde başlayan küçük sorumluluk görevleri bir başlangıç noktası olabilir. Bu da 15-20 dakikayı geçmeyecek bir faaliyetle sınırlandırılmalı.
Düzen sağlanmalı
Alışkanlık, düzenli tekrar ve süreklilik gerektirir. Bu nedenle, ders çalışma davranışının “süre olarak az ama süreklilik halinde” devam ettirilmesi son derece önemli. Düzenlilik ve süreklilik, beyindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantının güçlenmesini sağlar. Böylece, zaman içinde “ders çalışma davranışı” bir alışkanlık haline dönüşür.
Aşamalı olarak süreç ya da miktar artırılmalı
Ders çalışma alışkanlığının kazandırılmasında, kısa süre ile başlayıp süreç içinde aşamalı olarak artırarak ideal süreye ulaşılması doğru olur. Başlangıçta 15-20 dakika ile başlayan bir çocuk, bir iki hafta bu süreyle devam ettikten sonra, giderek 5 dakikalık artırımlar yapın. Bu da yaklaşık olarak 1,5 aylık bir zamanı kapsar. Eğer çocuk çalışmaktan keyif alıyor ve süre açısından da bir sorun yaşamıyorsa, ideal süre ile başlamakta bir sakınca yok.
Ödüllendirme yapılabilir
Bazı çocukların, ders çalışma alışkanlığı oturana kadar ödüllendirmeye ihtiyacı olabilir. Başlangıç aşamasında ara ara ödüllerle çocuğun motivasyonu artırılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken üç temel nokta var... Birincisi, ödülün düzenli değil, aralıklı olması gerekir. İkincisi, ödülün abartılı bir şey olmamalı. Üçüncü kritik nokta da, alışkanlık geliştikçe ödülün de ortadan kaldırılmasıdır.
Çocuğun yerine ödevi asla siz yapmamalısınız
Anne-babaların kesinlikle çocuğun yerine ödevlerini yapmamaları gerekir. Çünkü öğrenmesi beklenen kişi anne-baba değil, çocuktur. Anne-babalar çocuğun zorlandığı durumlarda küçük ipuçları verebilirler ama bir ödevi büyük çoğunlukla kendilerinin yapmaya kalkması hiç doğru değil.
Minimum saat uygulaması yapılmalı
Belirli bir ders çalışma alışkanlığı olan öğrenciler de, bazı günler aşırı sıkılmaktan dolayı çalışmayı bırakabilirler. Ancak, bu ara vermeler artıkça, alışkanlığın bozulması ihtimali vardır. Böylesi durumlarda, çocukla konuşulmalı ve “minimum saat” uygulaması yapılmalı. Uygulama öncesinde, çocuğa verilecek mesaj şudur: “Evet, bazı günler içinden hiç ders çalışmak geçmediğinin farkındayım ve bunu anlıyorum.İçinden hiç ders çalışmak geçmediğinde seninle minimum saat uygulaması yapalım” dedikten sonra, çocukla konuşarak onun için uygun olabilecek bir minimum süre ya da ödev miktarı belirleyin. Bu, 15 dakika da olur, 5 tane problemi çözmek de olabilir.
Ödevlerini yapması konusunda hatırlatma yapılmalı ancak ısrar edilmemeli
Anne-babaların, çocuklarına ödevlerinin olup olmadığını sorması doğal. Ancak, bunu çocuk için bir eziyete çevirmeyin. Ders çalışma alışkanlığı oturduktan sonraki günlerde, çocuğa bir iki kez ödevi ile ilgili hatırlatma yaptıktan sonra ısrarcı olunmamalıdır. Eğer çocuk düzenli olarak ödev yapmamaya başlamışsa, o zaman öğretmenle iletişim kurup bilgi aktarmaları en doğru yol olur.
