Merkez Bankası geçen yıl 8.5 milyar lira kâr elde ederek rekor kırdı. Merkez, piyasadan 1.40’tan aldığı Doları 1.80’den satınca kasasına 5 milyar lira koydu. Bankacılar ise “TCMB munzam karşılık düzenlemesiyle bir anlamda bankaları vergiye bağladı. Kârın önemli bölümünü aslında bankacılar finanse etti” yorumunu yaptı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) geçen yıl tarihinin en yüksek kârını elde etti. Resmi Gazete’de yayımlanan 2011 yılı hesap dönemi bilançosuna göre TCMB, geçen yıl 8 milyar 565 milyon lira kâr elde etti. Bu rakam banka tarihinin en yüksek rakamı olarak kayıtlara geçerken, kârın bu denli yüksek olması tartışmaları da beraberinde getirdi. Bankacılar, TCMB’nin elde ettiği bu kârın önemli ölçüde munzam karşıklıklarda yapılan değişiklerden kaynaklandığına öne sürerek, “Merkez Bankası, munzam karşılık düzenlemeleriyle bir anlamda bankaları vergiye bağlamış oldu. Dolayısıyla bu kârın önemli bir bölümünü aslında bankacılar finanse etmiş oldu” yorumunu yaptı.
MB dolara savaş açmıştı
TCMB kaynakları ise bankacılarla aynı görüşte değil. Bir TCMB analisti, “Bankanın kârı büyük ölçüde döviz satışından elde edildi. TCMB geçen yıl yaklaşık 12 milyar dolar döviz sattı. Piyasadan 1.40’lar seviyesinden dolar toplayan banka yönetimi daha sonra bu parayı kurun ateşinin yükseldiği dönemde 1.80’lerden satarak hem piyasanın ateşini düşürdü hem de bu ticaretten ciddi kazanç elde etti” bilgisini verdi. TCMB, geçen yıl Ağustos ayında piyasada yaşanan dalgalanma üzerine ‘dolara savaş açmış’ ve Ağustos- Aralık döneminde toplam 11.7 milyar dolar döviz satmıştı. Basit bir hesapla dolar başına 40 kuruş kazanana Merkez Bankası, döviz satış ihaleleri sonrasında kasasına yaklaşık 5 milyar lira kâr ekledi.
Merkez Bankası’nın elde ettiği kârın ikinci büyük kaynağı ise bankacıların şikayet ettiği TL cinsi işlemler oldu. TCMB’nin 2008’den bu yana piyasaya para verdiğini hatırlatan bir bankacı, “TCMB geçen yıl munzam karşılıkları yeniden düzenleyerek önce bankalardan bedava para topladı, daha sonra bunu bankalara satarak ciddi kazanç elde etti. Banka geçen yıl günlük ortalama 50-60 milyar lira para sattı. Bu para satışları sonrası bir faiz geliri elde etti. Bu rakam henüz detaylara çok hakim olmamakla birlikte 2 ila 3 milyar lira arasında olmalı” tespitinde bulundu.
Paralar Hazine’ye akacak
Erdem Başçı ve kurmayları bankaya tarihinin en yüksek kârını sağlayarak ‘tarihi’ bir başarıya imza atsalar da bundan paylarına düşeni alamayacaklar. Anonim şirket statüsündeki TCMB’nin en büyük ortağı Hazine olduğu için bankanın elde ettiği 8.5 milyar liranın yüzde 60’ını yani yaklaşık 5 milyar lira devlete aktarılacak. Kalan tutarın önemli bir bölümü ise bankanın kasasında rezerv olarak saklanacak. Banka çalışanlarına ise en fazla iki maaş ikramiye verilebiliyor.
‘Sabancı faiz alsak iyi olur’ demişti
Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Dinçer Sabancı, Merkez Bankası’nın izlediği zorunlu karşılık politikasının bankalar açısından sıkıntı yarattığına dikkat çekerek şunları söylemişti: “TL mevduatların zorunlu karşılığı 45 milyar lirayı, döviz hesaplarının zorunlu karşılıkları da 20 milyar doları buluyor. Yani, bankacılık sektörünün 75 milyar lirası Merkez Bankası’na gidiyor. Daha önce TL cinsinden mevduat munzam karşılıklarına faiz veriliyordu. Şimdi 75 milyar liraya hiç faiz almamız söz konusu değil. Yani, munzam karşılıkların bugünkü hali devam ederse, 2011’de bankacılık sektörünün kârında 3.7 milyar liralık net azalma yaşanacak. Munzam karşılıklara en azından faiz işletilmesi iyi olur.”
