Ankara ile Tel Aviv arasındaki buzlar eriyor. Diplomatik kaynaklara göre, taraflar Mavi Marmara konusunda bir uzlaşıya vardı. Bu gelişme İsrail doğalgazının boru hattıyla Türkiye’ye getirilmesine dair umutları da artırıyor.
Türkiye ile İsrail arasındaki gerilim sona eriyor. Ankara ve Tel Aviv Mavi Marmara yolcu gemisine düzenlenen saldırının nasıl tazmin edileceği noktasında el sıkışmak üzere. Tarafların anlaşması halinde İsrail doğalgazının Türkiye’ye taşınması için de düğmeye basılacak.
En büyük müşteri olacak
Bir bakanlık yetkilisi, “Türkiye’nin yıllık gaz tüketimi 47 milyar metreküp seviyesinde. Bu rakamın 15 yıl içinde 70 milyar metreküpe ulaşmasını bekliyoruz. Dolayısıyla artan iç tüketim, kaynak çeşitliliği ve enerji arz güvenliği açısından tüm alternatifleri değerlendiriyoruz” dedi. Bakanlık kaynakları Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan son gerilimin arz güvenliği konusunu daha da önemli hale getirdiğine de dikkat çekti. Dışişleri, İsrail gazının Trans- Anadolu Doğalgaz Boru Hattına (TANAP) eklenmesine oldukça sıcak. Hattın ana yüklenicisi konumundaki Azerilerin de İsrail gazına olumlu yaklaştığı biliniyor.
İsrail karasularında ilk doğalgaz keşfi 2009’da gerçekleşti. 283 milyar metreküp Tamar Sahası’nın ardından 538 milyar m3 dev rezerviyle Leviathan Sahası tüm dikkatlerin buraya çevrilmesine neden oldu. Yapılan yeni keşiflerle toplam rezerv 1.1 trilyon metreküpe ulaştı. İsrail rezervlerin 540 milyar metreküplük bölümünün iç tüketimde kullanılmasını karara bağladı. Geriye kalan 592 milyar metreküp ise boru hattı ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) olarak yurtdışına ihraç edilecek.
Ülkenin yıllık gaz tüketimi 7 milyar metreküp düzeyinde. Bunun 2.5 katı yani yılda 15 milyar metreküplük gazın yurtdışına satılması planlanıyor. Bu gazın 7 ila 10 milyar metreküplük bölümünün 500 kilometrelik bir boru hattıyla Türkiye’ye satılması planlanıyor. Eğer boru hattı tamamen denizin altından giderse toplam maliyet 2.5 milyar dolara ulaşıyor. Ancak Kıbrıs’ta Rum ve Türk tarafı anlaşırsa hattın bir bölümü karadan gidecek ve bu sayede maliyet yaklaşık 500 milyon dolar azalacak.
Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler Mayıs 2010’da sivil aktivistleri taşıyan Mavi Marmara Gemisi’ne yönelik kanlı İsrail saldırısı sonrasında bozuldu. İki taraf arasındaki diplomatik ilişkileri asgari düzeye indirilirken, ekonomik anlamda çok büyük sarsıntı yaşanmadı. Tel Aviv yönetiminin Mart 2013’te yaşanan olaylar için özür dilemesi ve ölenlerin yakınlarına tazminat ödeyeceğini açıklaması ilişkilerin yeniden gelişimini sağladı.
Sinyali Arınç vermişti
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Hürriyet’e yaptığı açıklamada İsrail ile Mavi Marmara’da tazminat müzakerelerinde son aşamaya gelindiğini, seçimden sonra anlaşmanın imzalanma ihtimalinin yüksek olduğunu açıklamıştı. Habertürk Gazetesi’nde yayımlanan habere göre, taraflar birçok konuda uzlaştı. Buna göre İsrail Mavi Marmara’da hayatını kaybeden ve yaralananların yakınlarına 21 milyon dolar tazminat ödeyecek. Ayrıca Türkiye’nin Gazze’ye yardım ulaştırmasına izin verecek. Buna karşın Türkiye İsrail hakkında açtığı tüm davalardan feragat edecek, İsrail aleyhine açılacak tüm davaların sorumluluğunu da üstlenecek. Anlaşma uluslararası sözleşme olarak TBMM’ye getirilecek ve bu sayede iç hukuk kapsamında yeni davaların açılmasının önüne geçilecek.
