Yaşanan onca olumsuz gelişmeye rağmen yabancılar geçen yıl hisse ve tahvilde 5.2 milyar dolarlık net alım yaptı. Bu alımların 4.3 milyar doları tahvil alımlarından oluştu.
Geçen yıl piyasalar açısından gündemi en yoğun yıllardan biri olarak tarihe geçti. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) parasal genişlemeye son gaz devam edeceği haberleriyle yıla iyi bir başlangıç yapan piyasalarda, yılın ikinci yarısı tam bir kabusa dönüştü. Mayıs ayı sonunda Fed’in para musluklarını kısabileceği beklentileri alevlendi. Fed korkularıyla yabancı çıkışı hızlanırken Gezi Parkı olayları tüm yurda yayıldı. Piyasalar tam bu iki şoku atlatmaya hazırlanırken Ağustos sonunda Suriye’de sıcak savaşın başlamasına ramak kaldı. Suriye krizine bir de Fed’in Eylül toplantısında aylık 85 milyar dolarlık tahvil alım programında kesintiye gireceği beklentileri eklendi. Bu iki olumsuz gelişme Türkiye’de piyasaları vurdu. Borsada yüzde 15 civarında kayıplar yaşanırken kur ve faiz yönünü yukarı çevirdi. Fed’in Eylül toplantısından korkulan karar çıkmayınca ve Suriye’nin uzlaşmacı tavrı piyasaları rahatlattı. Yılın son çeyreğini “huzur” içinde geçirmeyi planlayan piyasalar yeni şoklarla karşılaştı. Fed, Kasım toplantısında aylık tahvil alımlarında 10 milyar dolarlık kesintiye giderken Türkiye 17 Aralık’taki rüşvet ve yolsuzluk operasyonu ile sarsıldı. Operasyon sonrası dolar tarihi zirvelerine çıkarken borsa 17 ay geriye gitti.
Operasyon nasıl etkiledi?
İşte yaşanan bu kadar çalkantıya rağmen yabancı yatırımcıların Türkiye aşkı 2013 yılında da devam etti. Yabancı yatırımcılar 2013 yılında Türkiye’de 5 milyar 164 milyon dolarlık net alım gerçekleştirdi. Bu alımların 4 milyar 316 milyon dolarlık kısmı Devlet İç Borçlanma Senetleri’nde (DİBS), 848 milyon dolarlık kısmı da hisse senedinde yapıldı.
2013 yılının 8 ayında net alıcı konumunda olan yabancılar en yüklü girişi 3.5 milyar dolar ile Nisan ayında en yüklü çıkışı da 3.1 milyar dolar ile Temmuz ayında yaptı. Haftalık bazda DİBS’te en fazla yabancı satışı 1.8 milyar dolar ile 8-15 Kasım haftasında, hisse senedinde ise 487 milyon dolar ile 7-14 Haziran haftasında yaşandı.
Rüşvet ve yolsuzluk operasyonunun yaşandığı Aralık ayında yabancılar, 1.4 milyar dolarlık DİBS, 339 milyon dolarlık da hisse senedi satışına imza attı. Böylece son 2 ayda DİBS’te yaşanan yabancı çıkışı 3 milyar doları aştı.
Yabancıların 2013 zararı 20 milyar $
Piyasalarda yaşanan çalkantı yabancıların portföylerini fena vurdu. Yabancıların 2012 sonunda 70 milyar 889 milyon dolar olan hisse senedi portföylerinin değeri 2013 sonunda 15.8 milyar dolarlık erimeyle 55 milyar dolara indi. Tahvil-bono portföylerindeki kayıp ise 9.2 milyar dolar oldu. Başka bir ifadeyle yabancıların sahip oldukları hisse ve DİBS’lerin değeri 2013’te 25 milyar dolar azalarak 107.7 milyar dolara düştü. Yıl içerisinde yapılan 5.2 milyar dolarlık net alım düşüldüğünde 2013’ün yabancıya faturası 20 milyar doları buldu. Borsada yaşanan yüzde 13.3’lük kayıp, faizlerde yaşanan tırmanış ve dolar kurundaki yüzde 20’lik değeri artışı yabancı portföylerindeki düşüşün nedenleri olarak sıralandı.
9 yılda gelen sıcak para 74.2 milyar $
2013 yılında sıcak para olarak adlandırılan kısa vadeli yabancı sermaye girişi her ne kadar devam etse de hızında azalma var. Geçen yıl genelinde 5.2 milyar dolar olarak gerçekleşen sıcak para girişi 2012 yılında 23 milyar dolar, 2011 yılında 14 milyar dolar, 2010 yılında ise 14.5 milyar dolar civarında gerçekleşmişti. 2005 yılından bu yana sadece global krizin patlak verdiği 2008 yılında net yabancı çıkışı yaşandı. Diğer 8 yılda Türkiye’de net alıcı konumunda olan yabancı yatırımcılar, 78.2 milyar dolarlık hisse senedi ve DİBS alımı yaptı. 2008 yılında yaşanan net çıkış ise 4 milyar dolar oldu. 9 yıllık sürece bakıldığında yapılan 74.2 milyar dolarlık net alımın 48.2 milyar doları tahvil piyasasındaki alımlardan kaynaklandı.
Uçuşu süren dolar 2.20 TL’ye dayandı
Yeni yılın ilk günlerinde döviz piyasasında oldukça düşük olan hacimler dün nispeten toparlanmaya başlarken, siyasi endişelerin devam eden baskısıyla dolar 2.1950 TL’ye kadar yükselerek tarihi zirvesini yeniledi. Kurun rekor seviyelere yükselmesinde genel olarak Fed’in tahvil alımlarını azaltmayı hızlandırabileceği endişesi, Türkiye’nin dış finansman açığı, yükselen enflasyon ve Merkez Bankası’nın faiz artırımından kaçındığı algısının etkili olduğuna dikkat çekiliyor. Tahvil-bono piyasasında ise düşük hacimler sürüyor.
Tahvil-bono piyasasında Cuma günü spot kapanışta yüzde 10.18, valörlüde son işlemlerde yüzde 10.17 seviyesinde olan 7 Ekim 2015 itfalı gösterge tahvilin bileşik faizi yüzde 10.45’e kadar yükseldi. Öte yandan Cuma günü son işlemlerde yüzde 10.52 seviyesinde olan 27 Eylül 2023 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde ortalama bileşik faizi de yüzde 10.5’den işlem gördü.
