İnsan yaşamının süresinin uzadığı günümüzde en büyük ilgili alanlarından biri de hastalıklardan korunma ve yaşam kalitesini artırabilmenin yollarını aramak oldu. Bu bağlamda da doğru beslenme üzerine tıp dünyası çok geniş araştırmalar yapmaya devam ediyor. Daha sağlıklı yaşama deyince nedense insanların aklına hep vejeteryan beslenme gelir. Acaba vejeteryan beslenme gerçekten sağlıklı mı ya da sağlıksız mı? İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya vejetaryen beslenmenin artı ve eksilerini anlattı.
Hiçbir hayvansal gıdanın alınmadığı beslenme biçimi vücudumuzu nasıl etkiliyor?
Bir insanın hiç hayvansal gıda almamasının vücutta ne gibi değişiklikler ya da hasarlar oluşturduğuna bir bakarsak, karşımıza en büyük sorun Vit B12, Demir, kalsiyum ve Omega -3 eksikliği olarak çıkar. Bu mikroelementelerin hepsinin ortak noktası ise hafıza, konsantrasyon ve sinir sistemi üzerine olan yapıcı ve onarıcı etkileridir. Daha sağlıklı bir sinir sistemi için bu mikroelementler elzemdir.
Vejetaryenlerin kalbi daha sağlıklı
Vejetaryen beslenenler karışık beslenenlere özellikle eti çok tüketenlere göre daha az tansiyon ve kalp hastalığı riski ile karşı karşıya. Vejetaryen beslenenler et gurubu tüketmedikleri için doymuş yağ ve kolesterol oranı düşük beslenirler. Yapılan araştırmalarda kalp hastalığının et yiyenlerde yemeyenlere göre yüzde 30 daha fazla bulunduğu gösterilmiştir. Daha az kanser riski ile karşı karşıyadırlar. Vejetaryen diyetler düşük yağlı yüksek posalı diyetler oldukları için de bağırsak sistemi için çok faydalıdır. Kabızlık yaşamazlar aynı zamanda bu bireylerde böbrek taşlarının ve safra kesesi taşlarının daha az olduğu rapor edilmiştir.
En sağlıklısı az yağlı Akdeniz beslenmesi
22. Avrupa Obezite Kongresinde en sağlıklı beslenme hangisi diye bütün beslenme akımları tek tek incelendiğinde ortaya çıkan sonuç şu oldu; Kuşkusuz vejetaryen beslenmenin sağlık yararlarını da göz önünde tutarsak daha sağlıklı kalp damar sağlığımız olması açısından haftada 5 gün yağı kısıtlı Akdeniz beslenmesi ve haftanın iki günü süt ürünlerinin dahil olduğu bir kısmi vejetaryen beslenmenin en sağlıklı beslenme şekli olduğu kanaatindeyim.Vegan beslenmeyi benimseyenlerin ise mutlaka doktor kontrolünde olmalarını ve eksik olan vitaminler ve mineraller açısından düzenli kontrollerini yaptırarak gerekli takviyeleri almalarını tavsiye ederim.
Demir eksikliği unutkanlığa yol açıyor
-Demir, kırmızı et ürünlerinin en önemli kaynağı. Eksikliğinde kansızlık ortaya çıkar. Kansızlıkta halsizlik, yorgunluk, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma, ağızda yaralar ortaya çıkması, unutkanlık ve çocuklarda büyüme gelişme geriliği ve zekada gerilik ortaya çıkabilir. Klinik bulgu olarak da çarpıntı, toprak yeme, kil yeme buz yeme bulgular ortaya çıkar.
-Omega-3’ün en önemli kaynağı balıklardır. Haftada iki gün hayvansal olarak balık yemeyenlerde omega-3 eksikliği gelişir. Omega-3 eksikliği klinik olarak kişide unutkanlık, hafıza kusurları ve damar kireçlenmesine yatkınlık olarak kendini gösterir.
-B12 vitaminin en önemli kaynağı yine kırmızı et. B12 vitamini vücutta sinir sisteminin en elzem vitamindir. Eksikliğinde sinirler kendini onaramaz ve yine başta unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, el ayakta uyuşma, yanma, görme problemleri ortaya çıkar.
Vejetaryenler 6'ya ayrılıyor
-Balık yiyebilen vejetaryenler (Pesketeryan): Kırmızı ve tavuk eti yemez, süt, süt ürünleri, yumurta ve balık yenebilir.
-Kırmızı et yemeyen vejetaryenler (Semi-Vejetaryan): Sadece hayvansal gıda olarak kırmızı et yenmez. Süt, süt ürünleri, yumurta, tavuk ve balık yenebilir.
-Yumurta ve süt tüketen vejetaryenler (Lakto-Ovo Vejetaryen): Hayvan eti yenmez, süt, süt ürünleri ve yumurta yenebilir.
-Yumurta yemeyen ama süt tüketen vejetaryenler (Lakto Vejetaryenler): Hayvan eti ve yumurta yenmez. Süt ve süt ürünleri yenebilir.
-Süt tüketmeyen ama yumurta yiyen vejetaryenler (Ovo Vejetaryenler): Hayvan eti,süt ve süt ürünleri yenmez. Yumurta yenebilir.
-Sadece sebze ve meyve yiyen vejetaryanlar (Vegan): Her tür hayvansal gıdanın (et, süt, yoğurt, yumurta, peynir, balık, tavuk ..) tamamen yasaklandığı beslenme biçimidir.
