Türkiye’de internet kullanma yaşı her geçen gün düşüyor. Araştırmalar 2 yaşa kadar indiğini gösterse de çevremizde 6 aylık bebeklerin elinde bile tablet ya da cep telefonu görmek artık sıradanlaştı. Bu sadece ülkemizin değil, tüm dünyanın sorunu aslında. Sorun diyorum çünkü çocuğumuzun elindeki tableti alana kadar çoğu zaman büyük bir mücadele veriyor, çatışma yaşıyoruz. Bu konuda çocuğuna kurallar koyup uygulamayı başaranları gerçekten alkışlamak gerekiyor. Aslında sadece çocuklar değil, gençler ve yetişkinlerin de internet, cep telefonu ve tabletlerle başı dertte.
Bu sorundan yola çıkan Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Mehmet Şakiroğlu ve CNN Türk Haber Programları Müdürü Cansel Poyraz hem konu ile araştırmaları kapsayan hem de ebeveynlere çözüm önerileri sunan Kapat-Çocukları Sanal Dünyadan Koruma Kılavuzu adlı kitabı hazırladı. Kitabı incelediğinizde sadece çocukların değil, toplum olarak herkesin nasıl birer “bağımlı” haline geldiğini anlıyorsunuz.
TÜİK verilerine göre Türkiye’deki hanelerin yüzde 96.8’inde cep telefonu veya akıllı telefon, yüzde 80.7’sinde ise internet erişimi bulunuyor. Güncel araştırmalar, 11-15 yaş arası çocukların yüzde 65.1’inin aktif olarak internet kullandığını gösteriyor.
Sosyal medya kullanıcısı olan 13-19 yaş arası gençlerin yüzde 24’ünün neredeyse sürekli çevrimiçi olduğu görülüyor.
Şakiroğlu ve Poyraz bunu şöyle açıklıyor: “Zihnimiz mutluluğa alıştırıldığında bir canavar gibi onu aramaya başlar. İnternet kötüye kullanımının da temel mekanizması, bizi gündelik hayatın dertlerinden uzaklaştırıp, oluşturduğumuz alternatif dünyada sanal mutluluklar yaşatma kolaycılığıdır. Bir şey ne kadar çekici ve büyüleyiciyse bağımlılık açısından da o kadar risklidir. Bize iyi hissettiren, yargılamayan, ödüllendiren, güvende hissettiren bu teknoloji hele ki ergenlik dönemindeysek iyice çekici algılanır.”
Tableti bir ödül olarak kullanmayın
Tableti ödül haline getirmek ise en büyük sakıncalardan biri: Çocuğunuza tablet/akıllı telefon kullanma, internette oyun oynama veya sosyal medya kullanma iznini ödevlerini bitirdiği zaman ödül olarak vermeniz, ödev yapma motivasyonundan ziyade çocuk için bu kullanımları pekiştirir. Ödül ya da pekiştirici haline gelen akıllı telefon kullanımı bir süre sonra çocuğun ödül mekanizmasına etkileri nedeniyle bağımlılığa dönebilir ve çocuk o ödülü hep ister hale gelebilir.
Koyulan kurallar çocuklara aktarılırken neden leri gayet iyi açıklanmalı ve ikna edilene kadar sürmeli.
Kural ihlallerinde uygulanacak cezaları da bir likte belirleyin
Çocuğunuzun internet yaşına uygun sitelere girdiğinden ve etik olmayan davranışları ya da şiddeti özendiren sitelere erişmediğinden emin olun.
Çocuğunuzun internete erişiminin aileyle paylaşılan ortak alandaki bir bilgisayar üzerinden olmasını sağlayın.
Davranışlarını yakından gözlemleyin. Ruh halinde değişiklik, iletişimde azalma, çalışma isteksizliği ve notlarda düşüş gibi beklenmedik değişimler konusunda tetikte olun.
