Ruhsal varlıklar ölümsüzdür

SORU: Bir ayette yüce Allah diyor ki: “Senden önce hiç kimseye ebedi yaşam vermedim.” Fakat başka bir ayette Allah, İblis’e kıyamet gününe kadar yaşama süresi vermiş ve ona uyanları cehenneme dolduracağını buyurmuştur. Bu iki ayet arasında çelişki var mı? (Mehmet Atlı)

CEVAP: İblis, insan gibi fiziksel değil ruhsal bir varlıktır. Ruhsal varlıkların üstününe melek, orta sınıfına cin, kötü olanlarına şeytan denir. İblis, ruhsal varlık olduğu için insanla mukayese edilemez. Oysa Kur’ân’ın Enbiya Suresi’nde, “Senden önce hiçbir insana ebedi yaşam vermedik” buyurulmaktadır. İblis’in dahil olduğu cinler insan türünden değildir ki iki ayet arasında bir çelişki söz konusu olsun. Sad: 71-74 ve Araf: 39/11-15’inci ayetlerde insana secde etmesi, boyun eğmesi emredilen İblis, kendisinin ateşten, insanın ise toprağın çamurundan yaratıldığı, kendisinin yaratılış maddesinin insanınkinden üstün olduğu gerekçesiyle insana secde etmemiştir.

Yüce huzurdan kovulmuş

Ona göre latif cismin, yoğun cisme secde etmesi (mesela gazın toprağa, buharın suya eğilmesi) doğaya uygun değildir. Bu düşünceyle kendisini haklı çıkarmaya çalışan şeytan, Allah’ın buyruğuna karşı gelmekle O’nun huzurundan kovulmuş, aşağılaştırılmıştır. Kendisinin yüce huzurdan kovulmasına sebep olan insanın, neslini sürekli olarak yoldan çıkarmak için Allah’tan, kendisine insanların yeniden dirilecekleri güne kadar yaşama yani ölümsüzlük verilmesini istemiş, bu isteği kabul edilmiştir.

Yeniden dirilme zamanı ahiret hayatının başlangıcı olduğuna göre Allah, baş şeytan İblis’e ölümsüzlük vermiştir. Dirilme gününe kadar sağ kalan artık ondan sonra ölmez. Bundan ruhani varlıkların ölümsüz olduğu anlaşılmaktadır. Şeytan da ruhani varlıklardandır, o da ölümsüzdür. Ölümlülük, yoğun cisimlere özgüdür. Yoğunluktan uzak ruhlar için ölüm yoktur. Gerçi cinlerin de öleceğine dair hadisler vardır ama bu rivayetlerin asıl manasını bilemeyiz. Ancak Kur’ân’a göre Allah, kötü cinlerin lideri olan İblis’e kıyamete kadar yaşama özelliği vermiştir.