Devlet krizi değil, iki devlet arasındaki savaş

Önceki akşam Çankaya Köşkü’nde Erhan Çelik, Fehmi Koru ve ben, Habertürk adına Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e sorular yönelttik. Gelen tepkilerden Gül’ün, son dönemde yaşanan Cemaat-hükümet çatışmasının taraflarından hiçbirini tam olarak tatmin edemediği anlaşılıyor. Bununla birlikte hiçbir tarafın tam olarak gayrı memnun olduğu da söylenemez. Bunu, Cemaat’e yakın yayınların Gül’ün yolsuzlukların üzerine kararlılıkla gidilmesi, hükümete yakın olanlarınsa devlet içinde devlet yapılanmalarına asla tahammül edilemeyeceği sözlerini başlığa çıkartmalarından anlıyoruz. Öte yandan Cemaat-hükümet savaşını dışardan izleyen ve Gül’ün üçüncü bir aktör olarak bu sürece müdahale edebileceğini ve etmesi gerektiğini düşünenlerin hayal kırıklığına uğradığı muhakkak. Bunlara çarpıcı bir örnek olarak Oya Baydar’ın yayının hemen ardından kaleme aldığı “Cumhurbaşkanlığı korkuluk değildir Sayın Gül” (http://t24.com.tr/yazi/cumhurbaskanligi-korkuluk-degildir-sayin-gul/8213) başlıklı yazısını gösterebiliriz.

Kuvvetler ayrılığı ve iktidar savaşları

Ona bu süreçte belli bir misyon biçenler, Cumhurbaşkanı’nın asli görevlerinden birinin, “kuvvetler ayrılığı” prensibini muhafaza ederek devletin farklı kurumları arasında ahengi sağlamak olmasından hareket ediyorlar. Onlara göre 17 Aralık’tan bu yana yürütme ile yargıyı karşı karşıya geldiği için ülkede ciddi bir “devlet krizi” yaşanmaktadır ve Gül bir an önce olaya el koyarak sarsılan “kuvvetler ayrılığı” dengesini yerli yerine oturtmalıdır.

Ne var ki benim gibi, 17 Aralık 2013’te olmayan bir kavganın başladığını değil, çoktan (en kötü ihtimalle 7 Şubat 2012’deki MİT kriziyle) başlamış olan bir kavganın şiddetlenerek yeni bir boyut kazandığını düşünenlerdenseniz, esas sorunun devlet içindeki “kuvvetler ayrılığı”ndan ziyade ülke içinde farklı kuvvetlerin (AKP hükümetiyle Gülen cemaati) yürüttüğü bir iktidar savaşı olduğuna hükmedebilirsiniz. Bu savaşın toplumsal/siyasal alandan ziyade devlet içinde yoğunlaşmasının ana nedeni de Cemaat’in yıllardan beri, ama özellikle AKP iktidarı döneminde yargı ve emniyet başta olmak üzere bürokraside kadrolaşmış olması. Öyle ki 17 Aralık’tan sonra hükümet (ve tabii ki onun destekçileri de) “paralel devlet” tabirini kullanmaya başladılar ve Cemaat’in devlet içinde devlet şeklinde örgütlenmiş olduğu iddialarını sahiplendiler. Dolayısıyla Türkiye’de bir “devlet krizi”nden çok “devletler arası” yani esas devlet ile paralel devlet arasında bir kriz söz konusu. Cumhurbaşkanı’nın böylesi bir krizde tercihini nasıl yapacağını sormak bile abestir, zaten “paralel devlet” ile ilgili sorularımıza verdiği cevaplardaki vurgu da bunun göstergesiydi.

“Erdoğansız AKP” senaryoları

17 ve özellikle 25 Aralık operasyonlarının ana hedefinin Başbakan Erdoğan olduğunu düşünmek için sadece kapsama alanına bakarak bakanları, çok yakın çevresinden işadamlarını ve aile fertlerini görmek yeterli. Bu nedenle sözünü ettiğimiz operasyonları, bir süredir dile getirilen “Erdoğansız AKP” senaryolarıyla irtibatlandırmak hiç de spekülatif olmaz.

Ancak, gerçekleşme ihtimali ayrı bir tartışma konusu olmakla birlikte, bu tür senaryoların bir yerine Abdullah Gül’ü monte etmeye çalışmanın pek bir inandırıcılığı olduğunu düşünmüyorum. Gül’ün, öncelikle Erdoğan’ı, ama aynı zamanda AKP’yi ve bağlantılı bir şekilde Türkiye’yi de zayıflatmayı hedefleyen bu türden senaryolara prim verebileceğini düşünmek onu hiç tanımamak anlamına gelecektir.