‘Çatı aday’ önerisine 9 itiraz

Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından geliştirilen, Recep Tayyip Erdoğan’ın Köşk’e çıkmasını engellemek için muhalefet partilerinin birleşmesini öngören “çatı aday” önerisinin iyi bir fikir olmadığına ve başarı şansının da düşük olduğuna inanıyorum. Çünkü:

1) 27 Mart 1994 yerel seçimlerinden bu yana önce Refah Partisi (RP), ardından AKP’nin sandıktan galip çıkmaması için bu tür öneriler ortaya atıldı, kampanyalar düzenlendi ama bunların hemen hepsi tam tersi sonuç verdi.

2) Bu kampanyaların temel sloganının “aman oylar bölünmesin” olduğunu söyleyebiliriz. Ancak oyların bölünmemesi için bir bütünlük arz etmeleri gerekiyor ama ne dün böyleydi, ne bugün böyle. Örneğin 1994 yerel, 1995 genel seçimlerinde merkez sağda ANAP ve DYP arasında ciddi ihtilaflar vardı. Zaten olmasaydı tek bir partide birleşmeleri gerekirdi. Bugün de MHP ve CHP seçmenlerinin köklerini tarihten alan farklılıklarını yok saymak fazla gerçekçi değil.

3) Ne zaman “oylar bölünmesin” denildiyse oyların iyice dağıldığını, dahası toparlanmanın esas olarak karşı tarafta yaşandığını gördük. Çünkü daha baştan “aman oylar bölünmesin” dediğinizde rakibinizin (dün RP/FP, bugün AKP) çok güçlü olduğunu, kendinizin de zayıf olduğunu kabul etmiş oluyorsunuz. Seçmenin güçlü olana eğilimi olduğunu düşündüğümüzde bu yüzden rakibiniz daha yolun başında fazladan avantaj sahibi oluyor.

4) Kampanyanın “oylar bölünmesin” stratejisi üzerine inşa edilmesi, seçimlere siyasi değil ideolojik anlam yüklemek anlamına geliyor ki bunun ne derece yanlış olduğunu birçok örnekte gördük. Dünü geride bırakıp önümüze bakacak olursak, 11 yıldır bu ülkenin başbakanı olan ve bu süre zarfında genel olarak oylarını istikrarlı bir şekilde artıran bir siyasetçinin cumhurbaşkanı seçilme ihtimalini “cumhuriyetin sonu” gibi bir felaket olarak sunmak ne derece inandırıcı olur? Sırf bu türden çıkışların bile Erdoğan’ı daha da güçlendirdiğini görmemek, kavramamak mümkün mü?

5) Seçimler öncesi dün RP/FP, bugün AKP karşısında laiklik temelli cepheler oluşturmaya kalkıldığında, karşı taraf “bunlar bizden sırf dindar olduğumuz için korkuyor” diyerek, normalde başka partileri tercih edebilecek bir kısım seçmenin oylarını da kazanmayı bildiler. Bahçeli “çatı adayı”nın muhafazakâr olmasını şart koşmasının bu algıyı ne derece kırabileceği şüpheli.

6) Çankaya seçimlerinin kaderinde HDP/BDP seçmeninin önemli bir rol oynayacağı muhakkak. Buna karşılık Bahçeli’nin “çatı adayı” için şart koştuğu niteliklerin hiçbiri doğrudan Kürt seçmenlerin beklentilerini karşılayabilecek gibi değil.

7) “Çatı adayı” önerilerinin en büyük zaafı, partilerin ilk tercihleri olmayan isimleri aday göstermesinin, seçmenin büyük kısmının da, çok içlerine sinmemekle birlikte bu adaylara oy vermesinin bir zaruret olarak kabul edilmesidir. 30 Mart yerel seçimlerinde sosyal medyada seslendirilen o sakil “tatava yapma, bas geç” çağrısı durumun vahametini gösteriyor. Ortada şöyle bir tablo var: Bir yanda inanmadıklarına, sevmediklerine oy verenler, diğer tarafta inandıklarına, sevdiklerine oy verenler.

8) Çankaya seçimleri için şu ana kadar adları ortaya atılan “çatı aday adayları”ndan hiçbirinin, Bahçeli’nin deyimiyle “Bunu nerden bulmuşlar!” duygusu yaşatmamış olması ülkedeki insan kıtlığından ziyade bu formülün sahici olmaması yüzünden.

9) Türkiye’de ilk kez cumhurbaşkanı halk tarafından seçilecek. Erdoğan ya da Abdullah Gül AKP’nin adayı olursa ülkenin dört bir yanında mitingler yapacaklarını, hatta yurtdışındaki seçmenlerin ayağına kadar gideceklerini tahmin edebiliriz. Siyasetin gereği de bu zaten. Buna karşılık, “çatı adayı” arayışındaki bazı kişiler, zamanında TBMM’nin seçtiği Ahmet Necdet Sezer profilinin kıyılarında dolaşıyor, bize CV’leri parlak, iyi ve akil olduğunu düşündükleri isimleri öneriyorlar. Hoşlanılmayan deneyimli bir siyasetçiyi alt etmenin yegane yolu olarak karşısına siyasetle fazla ilgisi olmayan “iyi ve akil bir insan” çıkarma stratejisinin bir meydan okumadan ziyade seçeneksizlik göstergesi olduğu kanısındayım.

Türkiye’nin 27 Mart 1994 yerel seçimlerinden bu yana her seçimi “dünyanın sonu” gibi yaşama stresinden bir an önce kurtulması şart.