İnternet siteleri ve uygulamalar üzerinden dolandırıcılık faaliyetleri her geçen gün artıyor. Özellikle bazı sosyal medya platformları ile illegal kumar ya da bahis mecraları üzerinden gerçekleştirilen suçlarda büyük bir artış yaşanıyor.
“Tek kuruş harcamadan binlerce lira kazanın” mesajları son dönemde sosyal medyada yaygınlaşmaya başladı. Bu ilanların arka planında 'banka hesabı kiralama' olarak özetlenen dolandırıcılık yöntemi yatıyor. Ancak basit bir şekilde para kazanmanın cazibesine kapılanlar kendilerini bir anda suç işlemiş halde bulabiliyor.
‘PROFESYONEL GRAFİKLERLE KENDİLERİNİ İNANDIRICI HALE GETİRİYORLAR’
“Banka hesap kiralama ilanları sosyal medyada daha çok X (Twitter) platformunda karşımıza çıkıyor” diyen Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan, “Diğer sosyal medya platformlarında ise sponsorlu reklam veriyorlar. Profesyonel grafiklerle kendilerini daha inandırıcı hale getiren dolandırıcılar, insanları tuzaklarına çekiyor. Sadece aktif olarak kullanmadığımız banka ve dijital para hesaplarımızı değerlendireceklerini bunun için aylık ödeme yapacaklarını belirtiyorlar” dedi.
‘HEDEFLERİNDE EN ÇOK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ OLUYOR’
Aylık ödeme miktarlarının asgari ücretin 2-3 katı olmasının vatandaşlara kârlı bir iş izlenimi verdiğinin altını çizen Demircan, “Hedeflerinde en çok üniversite öğrencileri oluyor. ‘Hesabını kirala ek gelir sağla’ ilanlarının en çok üniversite kayıt zamanları çıktığını gözlemliyoruz. Yoğunluğu bu dönemde artırıyor olsa da diğer zamanlarda da tuzaklarına sosyal medya kullanıcılarını çekmeye çalışıyorlar. Maalesef başarılı da oluyorlar. 'Teklifiniz ile ilgileniyorum' yanıtını aldıktan sonra hesap bilgilerinin dolandırıcılarla paylaşılmasıyla, söylenen ücret kişinin hesabına yatırılıyor. Parayı hesabında gören kişiler de ortada bir dolandırıcılık olmadığına kanaat getiriyor” ifadelerini kullandı.
‘SIM KARTA SAHİP OLMAK DOLANDIRICILAR İÇİN ÇOK ÖNEMLİ’
Osman Demircan, “Yüksek miktarda para vaadinin yanında bazı derecelendirmeler de mevcut. Şöyle ki sadece banka hesabı erişim bilgileri için teklif edilen para miktarı belli. Banka hesabının açılması esnasında sisteme tanıtılan telefonun SIM kartı ile şifresiyle birlikte banka kartını da dolandırıcılara vereceklere ise çok daha fazla ödeme vadediliyor” diye konuştu.
“SIM karta sahip olmak dolandırıcılar için çok önemli” diyen Demircan, dolandırıcıların izlediği yolla ilgili şu bilgileri verdi:
“Bu şekilde yüklü para transferlerinde SMS onayını hızlıca verebilecekleri gibi, yürüttükleri illegal işlerde oluşan para trafiklerinin bilgilendirme mesajları da sadece kendilerine gelmiş oluyor. Böylece hesabın kiralandığı kişi hesabın ne amaçla kullanıldığını anlamamış oluyor. Kendi adlarına olmayan bir banka hesabına diledikleri gibi erişebilen dolandırıcılar ise bu hesapları birçok farklı amaç için kullanabiliyor. En sıklıkla karşılaşılan durum kaynağı belli olmayan para transferleri…”
‘DOLANDIRICILAR PARAYI ALIP KAYBOLURKEN HESAP SAHİBİ BAŞ ŞÜPHELİ HALİNE GELİYOR’
“Telefonları hack'lenerek banka hesapları ele geçirilen vatandaşların paraları ya da kaynağı belli olmayan paraların yurt dışından yurt içine transferi de bu hesaplar ile gerçekleşiyor” diyen Demircan, “Bunun dışında özellikle sosyal medya üzerinden yapılan faturasız sahte ürün satışlarında da 'kiralık' hesapların kullanıldığı biliniyor” diye konuştu ve ekledi:
“Bu kadar illegal sürecin sonunda kaynağı belli olmayan ya da dolandırıcılık ile elde edilen bu paralar tespit edildiğinde, maalesef dolandırıcılar yerine hesap sahibine ulaşılıyor ve bu yasa dışı süreç ile hiç alakası olmayan vatandaşlar uluslararası illegal bir para trafiğinin ya da dolandırıcılık olaylarının baş şüphelisine dönüşüyor. Çünkü tüm süreç onların adına açılmış bir hesap üzerinden yönetiliyor.
Tüm bunların yanında kiralık hesapların, illegal bahis süreçlerinde de kullanıldığı biliniyor. İllegal şekilde kurulan bahis sitelerinin gelirleri bu kiralık hesaplarda biriktiriliyor. Sonrasında dolandırıcılar tüm parayı alıp ortadan kaybolurken hesap sahibi illegal bahis işinin baş şüphelisi haline geliyor.”
'TEKLİF ÇOK CAZİP OLSA DA HESAP BİLGİLERİ VE SIM KART KİMSEYE VERİLMEMELİ'
“Sosyal medya üzerinde hiçbir risk yokmuş gibi görünen tekliflerden tamamen uzak durmak gerek” diyen Osman Demircan, “Kanunen yasak olan banka hesabı kiralama tekliflerinin hiçbiriyle kesinlikle ilgilenilmemeli. Eğer bu teklif bir bankadan geliyormuş gibi görünüyorsa paylaşımı yapan hesabın doğruluğunun teyit edilmesi ya da banka ile iletişime geçilmesi gerekiyor” vurgusunu yaptı.
Demircan, şöyle devam etti:
“Teklif çok cazip olsa da banka hesap bilgileri ve özellikle telefon numarasının bağlı olduğu SIM kart kesinlikle hiç kimseye teslim edilmemeli. Aksi takdirde illegal para transferlerinin yanında telefon numarasının bağlı olduğu tüm hesaplar da kaybedilebilir. Ayrıca şunu unutmamak gerekiyor, adımıza kayıtlı telefonlar e-Devlet sistemi üzerinden görüntülenebiliyor. Bu telefon numarasının illegal bir iş için kullanılıyor olması, hat sahibini birinci dereceden zanlı haline getirecektir. Bir suçun parçası olmamak için banka hesapları, kripto para hesapları ve dijital para platformlarındaki hesapların sadece hesap sahibi tarafından kullanılması çok önemli.”
IBAN DOLANDIRICILIĞINA DA DİKKAT!
Banka hesap kiralama dışında IBAN dolandırıcılığı da son dönemde sıklıkla gözleniyor. Burada dolandırıcılar nasıl bir yöntem izliyor?
“Dolandırıcılar kaynağı belli olmayan ya da illegal yollarla elde edilmiş paranın aklanması için yine sosyal medya üzerinden iletişime geçtikleri kişilerden IBAN numaralarını talep ediyor” diyen Osman Demircan “Seçilen kişiye, 'Benim hesabım donduruldu' ya da 'Hesabıma erişim sağlayamıyorum' gibi bahaneler sunuluyor ve IBAN numarası isteniyor. Paranın o kişinin hesaba yatırılması karşılığında küçük bir komisyon ödeneceği ama tek şartın paranın nakit olarak teslim edilmesi olduğu söyleniyor" dedi ve ekledi:
"Dolandırıcı kaynağı belli olmayan parayı kendine ait olmayan hesaba transfer ettirip, hesap sahibinden nakit olarak aldığında aklamış oluyor. Bu tarz bir para transferi dolandırıcılar tarafından gerçekleştirildiğinde ve teknik takibe takıldığında zanlı yine hesap sahibi gibi görünüyor.”
'KENDİNİZİ KARA PARA AKLAMA VE TERÖRİZMİN FİNANSMANI DAVALARININ İÇİNDE BULABİLİRSİNİZ'
Peki banka hesabını kiraya veren kişilerin karşı karşıya olduğu riskler neler?
Bu soruyu Avukat Ceren Küpeli’ye sorduğumuzda “En kritik olandan başlamak gerekirse; kaynağını bilmediğiniz bir para hesabınıza düştüğü andan itibaren, kendinizi suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve terörizmin finansmanı gibi davaların içinde bulabilirsiniz” cevabını verdi.
Küpeli, konuya dair şu önemli bilgilerin altını çizdi:
-- Gerçekten hukuken başınıza gelebilecek en kötü senaryo bu çünkü böyle bir durumda suç, 'devlete karşı işlenmiş suç' mahiyetinde oluyor. Örgütle işlenmesi gibi ağırlaştırıcı bir unsuru bulunuyor. Kişiler, çok uzun süreli hapis cezası öngörüsüyle ağır ceza mahkemelerinde yargılanıyor.
-- Hesabını kiralayanları bekleyen bir diğer hukuki risk, kiralayan kişilerin işledikleri suç her ne ise örgüt kapsamında aynı suçtan yargılanmalarıdır. Genellikle illegal bahis dosyalarında, kripto varlıkların getirilerinin paraya çevrilmesinde ve nitelikli dolandırıcılık dediğimiz internet ortamında gerçekleştirilen dolandırıcılık vakalarının son halkasında, farklı birine suçu yıkmak üzere böyle kiralanan hesapların kullanıldığını görüyoruz. Bunlar genellikle çocuklar çıkıyor.
-- Geçtiğimiz seneye kadar benzer dosyalarda çocuğun kullanıldığı kabul edilerek savcılık tarafından takipsizlik veriliyordu. Ancak son dönemdeki davalarda banka hesabını bilerek isteyerek kiraya veren bir kişinin savunmasının takipsizlik için suçla eylem arasındaki illiyet bağını kesmeye yeterli gelmediğinin değerlendirildiğini ve hesap sahiplerinin suça müşterek faillikten ceza aldıklarını görüyoruz.
-- Özetle, “Banka hesabımın suçta kullanılacağını bilmiyordum” savcılıklar nezdinde tek başına kabul gören bir savunma değil, bunu açıkça belirtelim.
BANKALARIN HESAP KİRALAMA KONUSUNDAKİ SORUMLULUĞU NEDİR?
“Davaları incelediğimizde 2004-2005 doğumlu gençlere ait banka hesaplarında, hesap açıldıktan kısa bir süre milyon liraları bulan ve sürekli aktif para transferleri olduğunu görüyoruz” diyen Ceren Küpeli, “18 yaşında bir gencin bu büyük meblağlı paralarla sık para transferi işlemleri gerçekleştirmesi bize şüpheli gelse de bankaların birçoğunun benzer olayları şüpheli işlem olarak değerlendirmeden süreci sadece izlediklerine dava dosyalarından şahit oluyoruz” ifadelerini kullandı.
Küpeli, “'5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun' uyarınca banka, kredi kuruluşları yasa dışı yollardan elde edildiğine dair bir şüphe gerektirecek işlemle karşılaşmaları durumunda bu işlemi 'Malî Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı'na bildirmekle mükellef. Aynı şekilde böyle bir şüpheli işlem durumunda 'Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 128’inci maddesine uygun olarak kişinin malvarlığına el koyabilir ve gizli soruşturmacı atayabilirler. Yasal düzenlememiz var ama uygulama için adım atılmasını bekliyoruz” diye konuştu.
‘IBAN’A GELEN HABERSİZ PARADA VAKİT KAYBETMEDEN HAREKETE GEÇMEK ÇOK KRİTİK'
IBAN ile ilgili dolandırıcılık faaliyetleri de çok fazla… Örneğin hiç haberimiz yokken dolandırıcılar hesabımıza para gönderebiliyor. Bu noktada hukuki olarak nasıl bir yol izlemek gerekiyor?
“Para transferi her zaman kişiyi mevcut bir suçun içine çekebilecek bir olaydır” diyen Ceren Küpeli “Size parayı gönderen kişinin bir suç soruşturması kapsamında incelenmesi durumunda, savcılık tarafından öncelikle size neden ve ne sıklıkta para gönderildiği sorgulanacaktır” dedi.
Küpeli, “Eğer haberiniz olmadan bir para gönderildiyse, bu paraya yönelik nasıl bir ihbar süreci işlettiğiniz incelenecektir. Dolayısıyla böyle bir durumda, ivedi şekilde bankanıza giderek bilmediğiniz bir kişiden para transferi gerçekleştirildiğini bildirmenizi ve bu bildiriminizi delil haline getirecek bir yazıyı bankadan almanızı tavsiye ediyorum. Böyle olaylarda vakit kaybetmemek kritiktir. Para transferine itirazı beklettiğiniz süre, sizin bu aktarımı kabulünüz şeklinde yorumlanabilir” ifadelerini kullandı.
