Tabuları yıkan lider: Tayyip Erdoğan...

Başbakan Erdoğan, cumhuriyet tarihi boyunca hiçbir devlet adamının yapmadığını yaparak bir kez daha tarihe not düştü. Ermeni meselesinde ortak acıya dikkat çeken ve taziye dileyen mesajıyla bir tabuyu daha yıktı. Mesajın yayınlanmasıyla başlayan tartışma, mesajın önemi ve tarihselliği hakkında ciddi bir fikir sunuyor. Türkiye yüz yıllık sorunlarıyla yüzleşerek, demokratikleşme yolunda bir adım daha attı. Erdoğan’ın mesajını tarihi kılan pek çok sebep var. En başta ulusal ve uluslararası çok büyük bir farkındalık yarattı. Özgüvenli bir duruşla Türkiye’nin pozisyonunu ortaya koydu. 2015 öncesi hamle ve psikoloji üstünlüğünü ele geçirdi.

Büyük devlet, sorunlarıyla ve kendisiyle yüzleşir...

Büyük liderler, büyük sorunlar karşısında aldıkları tavırlarla tarihe geçerler. Erdoğan, bazı kesimlerin umudunu kestiği anda bir putu daha yıkarak farklı liderliğini bir kez daha gösterdi. 12 Ağustos 2005’te Diyarbakır’da yaptığı konuşmada büyük devletlerin gerektiğinde özür dileyebileceklerini dile getirmişti. Dünkü mesajı, Erdoğan’ın kaldığı yerden devam ettiğini gösterdi.

Erdoğan 2005’te şunları söylemişti: “Her ülkede geçmişte hatalar yapılmıştır. Her ülke geçmişinde zor günler yaşamıştır. Türkiye gibi büyük bir devlet ve güçlü ülkede pek çok zorluğun harmanından geçerek bugünlere geldik. O nedenle geçmişte yapılan hataları yok saymak büyük devletlere asla yakışmaz. Büyük devlet, güçlü millet kendisi ile yüzleşerek, hatalarını ve günahlarını masaya yatırarak geleceğe yürüme güvenine sahip millet ve devlettir.” Bu sözler daha sonra başlatılacak Kürt açılımının ilk adımını olmuştu.

1915’ten 2015’e Yüzyıllık Acı: Ermeni Meselesi...

Başbakanlık kaynakları, mesajın Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı arasında yaşanan yoğun trafik ve uzun çalışmalar sonucunda hazırlandığı ifade ettiler. Aynı kaynak, Ermeni meselesi başta olmak üzere Alevi vatandaşların sorunlarıyla ilgili yeni çalışmaların yolda olduğunu ve hükümetin açılımlara devam edeceğini dile getirdi. Erdoğan’ın açıklamasında altı çizilmesi gereken en önemli mesaj “kadim, eşsiz coğrafyanın benzer gelenek ve göreneklerine sahip halkların geçmişi, olgunlukla konuşabileceklerine inanıyoruz” ifadesi yanında “20. Yüzyıl’ın başındaki koşullarda hayatlarını kaybeden Ermenilerin huzur içinde yatmalarını diliyor, torunlarına taziyelerimizi iletiyoruz” sözleriyle resmi paradigmayı yerle bir etti.

Erdoğan bu sözleriyle bir anlamda ‘biz büyük bir devletiz ve millet olara k sorunlarımızı daha çok demokrasi, daha çok vatandaşlı k hukukuyla çözeceğiz’ diyordu. Bir anlamda farklılıkları yok sayan, vesayetçi, darbeci paradigmanın çöküşünü, ABD’de Lincoln’ün temsil ettiği ‘hürriyetlerin, farklılıkların ve birliğin’ doğuşunu ilan etti.

Metnin politik çözümlemesinde ne var?

1. Türkiye, ilk defa Başbakan düzeyinde manifesto gibi deklarasyon yayınladı.

2. Ermenice dâhil dokuz dilde yayınlanan mesaj Türkiye yeni pozisyonunu ilan etti.

3. İlk defa ölenlerin yakınlarına taziye bildirildi, ortak acı vurgulandı.

4. Başkaları ne diyecek ezikliğinden çıkıp sorunla yüzleşme çabası ve özgüveni sergilendi.

5. Soylu bir yas tutma arayışı vurgulanırken ateş düştüğü yeri yakar sözü öne çıktı.

6. Kelimelerin titizlikle seçildiği metinde sanki yeni Türkiye’nin politik dili görülüyor.

7. Mesaj, 1915’e cevap olmaktan daha çok samimi bir özeleştiriyi ve anlama çabasını yansıtıyor.

8. 1915’in saf acılarına sahip çıkıldığı ve bunların ortak acıyı yansıttığı vurgulanmış.

9. Devletin/Hükümetin aydınlardan ve üniversiteden ileri bir yerde durduğu ortaya çıktı.

10. Metnin 23 Nisan’da yayınlanması 1920 ruhuna dönmek bakımından manidardı.

11. Başbakan bu mesajıyla gündem değiştirme gücünü ve ustalığını bir kez daha gösterdi.

12. Erdoğan, gücünü açılımlardan ve tabu yıkmaktan aldığını bir kez daha ortaya koydu.

13. Erdoğan, rakipleriyle arasındaki perspektif farkını kapanmamak üzere daha da açtı.

14. Erdoğan, Kürt, Alevi, Roman açılımından sonra Ermeni açılımı yapıp yüz yıllık sorunları kendilerinin çözeceği mesajını verdi.

15. Erdoğan, Kürt sorunundan sonra Ermeni meselesinde de devletin resmi paradigmasını değiştirerek yeni bir politika ve söylem ortaya koydu.