Vücutta kaybolan su böbrekleri tehdit eder

Su içmek insan metabolizması için en önemli gerekenlerden biri. Çünkü susuz kalan bir vücutta ilk olarak böbrekler alarm veriyor, kan basıncı düşüyor. İlerleyen tablodaysa bilinç kaybı yaşanıyor. Prof. Dr. Seyit Mehmet Kayacan ile konunun ayrıntılarını konuştuk...

Yaz aylarında normal sağlıklı bir insanın su tüketimi ne kadar olmalıdır?

Yaz aylarında artan sıcaklık ve terlemenin etkisiyle su kaybı artar. Normalde vücudumuzun yüzde 60-70’inin su olduğunu düşünürsek sıvı açığının yerine konulması yaşamsal önemdedir. İdrarla kaybedilenin en az 500 ml daha fazlası su olarak alınmalıdır. Özellikle yaşlılarda, diyabetiklerde ve diyaliz aşamasına gelmemiş erken dönem böbrek hastalarında bu miktar biraz daha fazla olursa (750 ml kadar) daha faydalı olur. Pratik olarak ağız ve dil kuruluğu hissetmeyecek ve duru bir idrar çıkarabilecek derecede su alımı önerilebilir.

Vücut susuz kaldığını ne şekilde belli eder?

Vücuttaki su eksikliğinde ilk işaret ağız ve dil kuruluğudur. Ayrıca cildin elastikiyeti azalır. El bileğinin içyüzündeki cildin pili yapılıp bırakıldığında normal gerginliğine gelmemesi, buruşuk kalması önemli bir sıvı kaybı olduğunun göstergesidir. Çocuklarda gözküreleri çöker. Aşırı su kaybında kan basıncı düşer, nabız hızlanır. Yatar pozisyondayken oturur duruma gelindiğinde kan basıncının düşmesine bağlı olarak baş dönmesi gelişebilir. Hatta bayılma ve ileri olgularda hipovolemik şok denilen acil bir tablo da oluşabilir. Özellikle ileri yaşlarda bilinç bulanıklığı da buna eşlik edebilir.

Susuz kalmış bir vücutta neler meydana gelir?

Kaybedilen su yerine konmazsa bundan ilk etkilenecek organ böbreklerdir. Normalde bir dakikada kalpten tüm doku ve organlara pompalanan kanın yüzde 20’sinin böbreklerden geçtiğini düşünürsek su alımındaki gecikme akut böbrek yetersizliği dediğimiz duruma yol açabilir. Bunun da başlıca belirtisi idrar miktarında azalmadır. Ayrıca idrarın konsantre olmasına bağlı koyu renkli çıkması da pratik bir göstergedir. Su alımı arttıkça idrar miktarı artar ve durulaşır. Yazın su eksikliğinin yanısıra genellikle tuz kaybı da eşlik ettiği için özellikle yaşlılarda bilinç bulanıklığı da görülebilir. İlginç olarak sıvı ve tuz takviyesi ile bilinç normale döner.

Hangi gıdaları tüketmek daha doğru olur?

Su hemen her gıdada değişen miktarlarda vardır. Hatta katı besinler yoluyla bile vücuda su alınır. Sebze ve meyvelerin içerdikleri su oranı doğal olarak daha fazladır. Et, balık, tavuk gibi proteinden zengin besinlerin en az yarısı sudur. Baklagillerin bile üçte birini su oluşturur. Çay, meyve suyu ve soda gibi içecekler günlük tüketimin dışında tutulmalıdır.

Su tüketimi alışkanlıklarımız nasıl?

Son yıllarda ülkemizde su tüketimi, yapılan yayınlarla bilinçlenme ve sağlıklı suya ulaşımın kolaylaşması gibi nedenlerle artmıştır. Ama yine de tüm gün aklına gelmese su içmeyenler de var. Özellikle su alımı zorunlu olanlar (yaşlılar, diyabetikler, aşırı terleyenler, böbrek yetersizliğinin erken döneminde olanlar vb.) su alımında daha dikkatli olmalıdırlar. Yazın günde en az 7-8 bardak su içilmelidir.