Biliyorum sıkıcı konu ama bütçenin analizini yapmakta fayda var. Zira sinyaller bütçede olası bir bozulmanın habercisi gibi duruyor. Hele hele 2015’de çok önemli, kritik bir seçim olacağını düşünürsek bütçenin analize ihtiyacı var gibi. Hükümet, hakkını vermek lazım bugüne kadar her seçimde, seçim ekonomisi uygulamayarak oldukça dirayetli durdu. Ben artan siyasi gerginlik ve 2015 ilk yarısında global ekonomide FED kaynaklı bozulma ihtimalinin etkisi ile bu kriterde 2015 seçimlerine özel ciddi esnemeler olabileceğini düşünüyorum. Sonuçta 2015 seçimlerinden sonra 4 yıl seçim yok ve mevcut Hükümet, milletvekili aritmetiğindeki pozisyonunu daha da kuvvetlendirmek için varını yoğunu ortaya koyacaktır. Yani bütçe hedefleri 2015’de riske girebilir.
Önce yiğidin hakkını verelim, bardağın dolu kısmına bakalım.
Bütçe açığı Ocak-Kasım döneminde 11.3 milyar lirada kaldı ve hala OVP hedefinin çok altında. Yılın tamamı için öngörülen açık 24.4 milyar TL idi. Yani 11 aylık açık hedefin yüzde 46’sına geliyor. Aralık aylarında kesenin ağzı biraz açılır. Dolayısıyla aralık ayında kota dolar ancak gerçekleşme öngörülerle uyumlu olur. Hatta OVP’deki hedeften daha iyi bir yerde de yıl bitirilebilir. Bu biraz da izlenecek stratejiye bağlı.
Gelirlerde daralma var
Gelelim bardağın boş kısmına.
Geçen yıl 11 ayda bütçe açığı 1.2 milyar liraydı. Bu yıl ki 11.3 milyar lira, oradan bakınca bir hayli yüksek.
Bütçede 11 ayda gelirler yüzde 8.4 artarken, giderler yüzde 11.2 artmış vaziyette. Vergi gelirlerinde daralma var. Giderlerde ise artış trendi sürüyor. Sadece kasım ayına bakacak olursak gelirler geçen yıla göre yüzde 6.2 artmış ve 39.2 milyar lirada kalmış. Buna karşılık giderler yüzde 16.8 artmış ve 35.6 milyar lira olarak gerçekleşmiş. Yani yıl ortalaması olan yüzde 8.4’ün altında kalan bir gelir artışı, yine yıl ortalaması yüzde 11.2 olan gider tarafındaki artışın üzerine çıkan bir gider artışı var Kasım’da. Vergi gelirlerindeki daralma ise reel olarak yüzde 1’in üzerinde.
Ekonomik büyümedeki yavaşlama, iç talepteki zayıflık devam ederse, vergi gelirlerindeki daralma da devam edecek demektir. Bu da bütçenin gelir kısmında sıkıntı yaratabilir.
2015 yılı için bütçe açığı hedefi OVP’de 21 milyar TL düzeyindeydi. Bu yukarıda saydığımız sebeplerden dolayı iyimser duruyor. Hele hele FED olası faiz artışını yılın ikinci çeyreğini beklemeden ilk çeyrekte yaparsa işler ummadığımız ölçüde karışabilir.
Maliye’nin faiz dışı giderler kısmını nasıl terbiye edebileceğini bana kalırsa gevşemeden, şimdiden düşünmesi gerekiyor.
