Sonuç alacaksam etik metik tanımam

Etik Değerler Merkezi’nin (EDMER) üniversiteli gençler arasında yaptırdığı araştırmada her 3 gençten biri, etik konusunda ‘Fikrim yok’ dedi. Etiği bilen gençlerin yüzde 58’i ise sonuca ulaşacağına inanırsa etik dışı davranmaktan çekinmeyeceğini söyledi.

Türkiye’de hâlâ “Dereyi geçene kadar ayıya dayı diyeceksin”, “Bana dokunmayan yılan bin yaşasın” gibi anlayışların hakim olduğunu ortaya koyan bir araştırmanın sonuçlarını dinledim geçen hafta.

Etik Değerler Merkezi’nin (EDMER) üniversiteli gençlerle yaptığı bir araştırmada her 3 gençten birinin ‘etik’ konusunda hiçbir fikrinin olmadığı ortaya çıktı. EDMER Başkanı Bülent Şenver, P&G CEO’su ve EDMER Başkan Yardımcısı Saffet Karpat, EDMER Genel Sekreteri Nazım Olcay Kurt, araştırma sonuçlarını anlattı.

Şenver ‘etik’ üzerine bir dernek kurup çalışmalar yapmaya başladığında rahmetli Sakıp Sabancı’ya da gitmiş. Sakıp Bey, Şenver’i ilgiyle dinledikten sonra, “Göle maya çalmaya çıkmışsın, işin zor” demiş. Bülent Bey’in yüzünün ekşidiğini görünce de “Göl büyük ama belki maya tutar” yorumunu yapmış. Rahmetli Sabancı, doğrusu haklı çıkmış gibi görünüyor.

‘Kime göre etik, kime göre değil’ tartışma konusu. Özellikle yabancı yatırımcıların Türkiye’de en çok takıldıkları, zorlandıkları konulardan biri. Şenver, yıllar içinde üniversitelerdeki deneyimlerinden de yola çıkarak işe aslında gençlerden başlanması gerektiğini düşünmüş. EDMER’in şimdilerde öncelikli hedefi gençlere ulaşmak.

Saffet Karpat, “Bizim üyelerimiz büyük markaların yöneticileri değil, gençler olsun istiyoruz” diyor.

Gelelim ‘Gençlerin Gözüyle Etik’ araştırmasına. 18-24 yaş arası 400 gençle internet üzerinden yapılmış araştırma. Gençlerin yüzde 31’inin etik hakkında fikri yok, yüzde 45’i de etiği bilmiyor. Yüzde 24.8’i ise “ahlak-erdem” diyor. “Türkiye’nin en büyük etik sorunu nedir?” sorusuna da gençler yüzde 22.7 oranıyla “ayrımcılık” diyor. Ayrımcılık, haksız kazanç, aldatıcı reklam, yolsuzluk, rüşvet diye devam ediyor sıralama.

Türkiye’nin gençlerin gözüyle en önemli etik sorununun ayrımcılık olmasını toplantıda tartıştık. Gençler nerede okurlarsa okusunlar ayrımcılıkla karşılaşacaklarını düşünüyor. Başta işe alımlarda ‘tanıdık’ bulma konusu geliyor. Saffe Karpat da bunun altını çiziyor: “P&G olarak biz bu konuda netiz. Her konuda etik davrandığınızda kazanıyorsunuz. Çünkü o işi en iyi yapanı seçiyorsunuz. Hakedenle çalışıyorsunuz. Her işi yaparken etikseniz sonuçta daha rekabetçi bir şirket oluyorsunuz.”

Araştırmaya göre Türkiye’nin en etik kurumu da üniversiteler. Ardından uluslararası şirketler ve ordu geliyor. Gençlerin en son sırada yer verdiği kurumlar ise siyasi partiler ve medya.”

Araştırmanın en ilginç sonuçlarından biri de şu: Gençler “Sonuca ulaşacağınıza inandığınızda etik dışı davranır mısınız?” sorusuna yüzde 58 oranında “Çekinmem” demiş. Ezcümle gençler ‘etik’ olmanın kazandıracağına inanmıyor.

EDMER bu araştırmalara devam edecek. Ve Etika adıyla ödül vermeye başlayacak. Bülent Şenver, Türkiye’de 1.000’in üzerinde şirkete etik değerlerle ilgili mektup gönderdiklerini anlatıyor. 50 kadar şirket EDMER’e geri dönüş yapmış. EDMER’in ve Türkiye’nin önünde etik konusunda uzun bir yol var...