Haberin Devamı
VARYAP’ın Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş, inşaat sektörünü karıştıran KDV artışını değerlendirdi. Varlıbaş, “KDV yüzde 18’e çıktı. Bu yüksek bir oran. Daire fiyatı yerine arsa fiyatından hesaplama başladı. Bundan sonraki satışlar çok etkilenir. Bu düzenlemelerden geri adım atılmazsa 2014 yılında inşaat sektörü büyük daralmaya girer. Bu net. Bunu görmeleri lazım. Başbakan da bunun getirdiği etkileri görecektir. Bu hükümetin en başarılı olduğu yanlardan biri hatalardan erken dönmesidir. İnşaat sektörü durduğunda Türkiye büyüyemez” dedi.
Süleyman Varlıbaş VARYAP’ın Yönetim Kurulu Başkanı. VARYAP adını Uphill Court projesiyle duyurmuştu, şimdilerde VARYAP Meridian ve GAP İnşaat ile birlikte gerçekleştirdikleri Metropol İstanbul projeleriyle gündemdeler. Hastane, okul, stadyum, endüstriyel tesis, üniversite, cezaevi ve konut projeleri var VARYAP’ın. İnşaat sektöründeki daralmaya rağmen hem taahhüt işleriyle hem de gayrimenkul projeleriyle büyümeye devam ediyorlar. Süleyman Varlıbaş’la bundan 3 yıl kadar önce VARYAP Meridian’ın bulunduğu arazide buluştuğumuzda ‘hayalim’ diyerek projesini anlatmıştı. Boş bir araziyi göstermişti. Bu kez gerçekleşmiş olan projesini gösterdi ve yeni projelerini anlattı. 2012’de daralan inşaat sektörünü, yeni vergileri de konuştuk.
- 2012’de inşaat sektörü daraldı. Siz ise çok büyük projeler başlatmıştınız. VARYAP Meridian bir yanda diğer yanda Metropol İstanbul projeniz. Nasıl gitti satışlarınız?
2012’de ekonominin yavaşlatılması planlanmıştı. Merkez Bankası tedbirler aldı. Geçen yıl inşaat sektörü de bundan nasibini aldı. Dediğin gibi de daralma başladı. Biz projelere daha önce başlamıştık. Biz o daralmadan sektörün diğer oyuncuları gibi etkilenmedik. 2011’e yakın ciro elde ettik 2012’de. Beklentimiz de buydu.
- 2012’de sektörünüzle ilgili yeni birçok düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeler 2013’de gayrimenkul inşaat sektörünü nasıl etkileyecek?
2012’de çıkarılan bazı yasalar aslında olumluydu. 2013’ün önünü açacak diye düşünüyorduk. Daha iyi büyüme rakamlarına ihtiyaç vardı. Mütekabiliyet Yasası, 2B Yasası ve Kentsel Dönüşüm Yasası çıktı. Bunlar 2013’ün inşaat sektörü açısından daha hızlı büyüyeceğini işaret ediyordu. Ancak böyle olmadı. Bir kere hemen etki beklemek de yanlış. Gerçi bunun hemen etkilemesini beklemez sektör ama bazı yanlışlar yapıldı.
Durma noktasına gelir
- Maliye Bakanlığı yüzde 18 vergi alınmasıyla ilgili düzenleme yaptı. Bu sektörü nasıl etkileyecek?
KDV yüzde 18’e çıktı. Bu yüksek bir oran. En son çıkarılan kararnameyle KDV’nin konutlardan tahsilindeki şekil de değişti. Daire fiyatı yerine arsa fiyatından hesaplama başladı. Metrekaresi 500 liraya kadar olan arsalarda yüzde 1, 500 -1000 lira arası yüzde 8, 1000 liranın üzerinde yapılan arsalarda yüzde 18 oldu. Bundan sonraki satışlar çok etkilenir.
- Ne kadar etkilenir? Zaten 2012’de iyi gitmemişti...
Duraksama olur. Hatta durma noktasına gelebilir. Eskiye dönük uygulama olmadığı için bizim satış hızımızı artırır ama uzun soluklu inşaat sektörünün daralma sürecine gireceğini işaret eder.
- Sektör temsilcileri bunu söylüyor ama Maliye Bakanı Mehmet Şimşek çok kararlı konuşuyor...
Genelleme yaparsak bu düzenlemelerden geri adım atılmazsa 2014 yılında inşaat sektörü büyük daralmaya girer. Bu net. Bunu görmeleri lazım. Bunu biz görüyoruz. Ama biz bunu öngörürken Başbakan da bunun getirdiği etkileri görecektir.
Kayıt dışı artar
- Umudunuz Başbakan mı?
Bu hükümetin en başarılı olduğu yanlardan biri hatalardan erken dönmesidir. Israrcı olmamalarıdır. Hazine’nin de geliri düşer böyle olursa. İnşaat sektöründeki yavaşlama her sektörü etkiler. Kayıt dışı artar. Umarım 2013 içinde geri adım atılır ve yeni düzenleme yapılır. Başbakan bu işin takipçisi olacağını söyledi. Ekonominin nasıl etkilendiğini göreceklerdir diye düşünüyorum.
- Dar gelirliler düşünüldü deniliyor. Kentsel dönüşüme katkıdan söz ediliyor... Bunlar olmaz mı?
Şehir merkezlerinde 1.000 metrekare altında arsa yok. Dolayısıyla sosyal konut anlayışı da ortadan kalkıyor. Siz 1.000 metrekare üzerindeki her arsadan yüzde 18 KDV alırsanız sosyal konuttan da almış oluyorsunuz. Düşük gelirli vatandaş nasıl konut alacak? Bu çok zorlaşır. Evet, kentsel dönüşüm için yapıldı deniliyor. Kentsel dönüşüm bu maddeden yüzde 18’den muaf. Ama kentsel dönüşümün inşaat sektöründeki payı ne kadar olacak? Çok yüksek bir oran olmaz. Böyle giderse 2014’te daralma kaçınılmaz. İnşaat sektörü durduğunda Türkiye’ye büyüyemez. Oysa 2023 hedeflerine ulaşmamız için her yıl en az yüzde 7 büyümeliyiz.
- Orta yol bulunabilir mi sektörle hükümet arasında?
Belki de bu düzenleme için başka şeyler yapmak gerekir. Arsa fiyatları baz alınmış. Metrekaresi 1 lira ile 500 lira, 500 ve 1.000 lira olanlar baz alınmış. Belki sosyal anlayış için 3.000-5.000 lira arası metrekare fiyatı için yüzde 8, 3.000 lira altında yüzde 1, 5.000 lira üzerinde yüzde 18 vergi oranı olabilir. Arsa fiyatı daha yukarı çekilebilir. O zaman daha iyi bir çalışma yapılmış olur.
- Mütekabiliyet Yasası olumlu etkileyecek beklentisi vardı. Bir önceki hafta konuştuğum sektörünüzden Ozan Balaban, ‘Beklenen etki olmadı’ dedi. Sizce?
Mütekabiliyet Yasası’nın çıkması iyi oldu. Yabancıların ilgisi arttı ama çıkması yetmiyor. Yurtdışından konut alacaklar hangi avantajlara sahip olacak? Vize sorunu var, oturma izni sorunu var, 300, 400, 500 bin dolar konut alanlara yurtdışında vatandaşlık veriliyor. Türkiye’den biri bir ülkede bu kadarlık yatırım yaptığında ona kolaylık sağlanıyor birçok ülkede. Türkiye’de de konut sahibi olan kişilerin oturma süreleri uzatılabilir. Türkiye’de 3 aylık süreler düşünülüyor. Bu çok kısa. 500 bin dolarlık konut alana süresiz oturma izni verilebilir. Bunlar olmadığı için şu anda büyük ilgi yok. Oturma izinleri artarsa o insanların hizmet sektörüne katkısı olacak. Ulaşım, alışveriş imkanlarından yararlanırlar o zaman. Yoksa neden gelsinler Türkiye’ye? Zorluk yaşamak için kimse gelmez.
150 mimarla çalıştık
- Ben buraya daha önce de geldim. Burası şantiye alanıydı, O dönemde temeli kazılıyordu... Hayal ediyorum diye anlatmıştınız... Hayalim gerçekleşti.
- Toplam 10 ödül aldı VARYAP Meridian yurt dışında. Ayrıca Türkiye’nin en büyük yeşil bina konseptli projesi oldu...
14 ülkeden 150 mimarla çalışıldı. Çok iyi olsun istedik. Tasarım aşamasında dünyanın en iyi mimarları yarıştı. Sonra yarışmalara girdik. Ödüller adlı projemiz. Başbakan ‘Dünyanın 10’uncu ekonomisi olacağız’ diyor. İnşaat sektörü bunun için dünyayla yarışmalı. Türkiye dünyayla nasıl yarışacak? Bu projeler bunun için. Çevreye en uyumlu proje seçildik. İstanbul’un marka değerine ve siluetine katkımız oldu. Dünyanın farklı ülkelerinden üniversitelerinden ekipler ağırlıyoruz burada. Mimarlık ve inşaat mühendisliği alanlarından öğrenciler, akademisyenler geliyor. Birçok üniversitede tez konusu oldu burası.
- Enerji dostu binalar... Nelere dikkat edildi. Ne kadar enerji tasarrufu sağlanıyor? Hangi malzemeler kullanıldı?
Hem tasarımdan hem kullandığımız malzemelerden hem de yerinde ürettiğimiz rüzgar ve güneş enerjisinden dolayı yüzde 40’lık katkı sağladık. Yüzde 40 daha az enerji tüketiyoruz. Çevreye karbon salınımı az olan, kimyasal barındırmayan ya da en az barındıran, soğutma ve ısınmada sorun çıkarmayacak gibi az enerjiyle ısınıp az enerjiyle soğuyan konsept geliştirdik.
- Bunlar maliyetinizi ne kadar artırdı?
Yüzde 20’lere yakın artış yaşadık. Yeşil konseptin de maliyeti var.
Halka açılabiliriz
- Halka açılacak mı VARYAP?
Kurumsallaşmaya çalışıyoruz. Bir kısım işleri profesyonellere devrediyoruz. Halka açılmayı düşünüyoruz. Aile şirketleri ancak kurumsallaşmayla sürdürülebilir olur.
- İstanbul büyüyor ama güzelleşiyor demek zor. Hatta yaşam her geçen gün zorlaşıyor İstanbul’da. Siz ne düşünüyorsunuz?
İstanbul eski sağlıksız yapılardan kurtulmalı. Kentsel dönüşüm fırsat. Yeni yaşam alanlarına ihtiyaç var. Bu fırsat ama çok planlı olmak lazım. Yeni projelerde kıymetli olan dünyada ne yapılıyorsa onun yapılması. Biz buna kendi projelerimizde önem veriyoruz. Kentsel dönüşümde de bu yapılmalı.
- Siz uzun zamandır Ataşehir bölgesine odaklandınız. Finans Merkezi’nde varsınız... 5-10 yıl sonra bu bölge sizce nasıl olacak?
İstanbul finans merkezi oluyor İstanbul’un beyni Ataşehir olacak.
Jennifer Lopez söz verdi yılda 3-4 kez gelecek
- VARYAP’ın 40’ıncı yılı? Gelecek için hedefleriniz nelerdir?
Hedefimiz 10 yıl sonra sıfır enerjili bina yapmak. Kendi enerjisini kendi temin eden bir proje. Böyle binalar yapmayı amaçlıyoruz. Buna ulaşacağımızı düşünüyorum.
- VARYAP’ın GAP İnşaat ile birlikte gerçekleştirdiği Metropol İstanbul projesi de çok ilgi gördü. Jennifer Lopez’le reklam yaptınız.
Avrupa’nın en yüksek binalarından birini yapıyoruz. Bittiğinde 250 metre uzunluğunda olacak. Jennifer Lopez’li reklam ilgi çekti. ‘Ben iyiye sahip olmak isterim’ diyor. Bence bu söz etkileyici.
- Lopez reklamı yaptı. İstanbul’a bir daha uğramaz mı?
Yatırım yaptı, İstanbul’u sevdi. Bana ‘Yılda 3-4 kez geleceğim’ de dedi. Hatta bana söz verdi.
‘Dünyadaki 3 lens şirketinden biriyiz’
- Erdinç Varlıbaş sizinle çalışıyor. Oğlunuz Ercan Varlıbaş’ın lens fabrikası vardı... Devam ediyor mu?
Göz doktoru büyük oğlum. O şirketimiz geçen yıl TÜBİTAK’ın büyük teknoloji ödülünü aldı. Katarak ameliyatlarında kullanılan lensi üretiyoruz. Japonya, Amerika ve Türkiye’de üretiliyor bu lens. Dünyada 3 şirket üretiyor. Dünyada en iyilerdeniz. Pazar payının yüzde 60’ına sahibiz. da 40 ülkeye gönderiyoruz. Türkiye’de 2, Almanya’da 1 lens fabrikamız var.
- İş dışında ne yaparsınız? Bahçenizde meyve yetiştiriyordunuz...
Ailemle, çoluk çocuk ve torunlarla zaman geçiriyorum. 4 torunum var. 5 çocuğum var. Sporu, araba kullanmayı severim. Bahçem var, onunla ilgilenirim. Meyve, sebzemi kendim yetiştiriyorum.
Seyahati seviyoruz. En son Afrika’ya gittim Başbakanla... Tatil için de en son Cannes’a gittik. Okumayı, dünyayı takip etmeyi severim.
