Tıbbın en önemli uğraşlarından biri insanların uzun ve sağlıklı yaşaması. Bu alanda sayısız deneyler, araştırmalar yapılıyor. Bize yol gösteren bazı ipuçları ve kendisini uzun yaşamın sırrını bulmaya adamış insanlar da var. İşte bunlardan biri de Dan Buettner. National Geographic Dergisi yazarı ve araştırmacı. Yıllardır dünyada en uzun yaşayan insanları inceliyor. Nasıl uzun ve sağlıklı yaşadıklarının sırlarını açıklıyor. Dann Buettner’in best-seller olmuş birçok kitabı da var. Sık sık konuşmacı olarak davet ediliyor. Örneğin; 2009’da TED konuşmacısı olarak konuştuğu videoyu 2 milyondan fazla kişi izlemiş.
Mavi zon ne demek?
Mavi zon çok uzun yaşayan insanların bulunduğu bölgeler için kullanılan bir tanım, konsept. Bu tanımı ilk kez kullanan Gianni Pes ve Michel Poulain adlı iki araştırmacı. İtalya- Sardinya adasındaki Nuoro bölgesinde uzun yaşayan erkeklerin çok fazla olduğunu saptamışlar, bu bölgeyi haritada mavi halkalar içinde gösterip "Mavi Zon" olarak adlandırmışlar.
Amerika’da Mavi Zon oluşturmuş
Yıllarca süren araştırmaları Dan Buetnner’ı ABD’de bir şehri mavi zona çevirmeye itmiş. Bu amacı için de Minesotta’daki Albert Lea şehrini seçmiş. Yaşayanlar için sağlıklı bir ortam oluşturmaya çalışmışlar. Sonuç: Şehirde yaşayanlar yürüyüş ve bisiklete binmeyi yüzde 80 artırmış. Sigara içenlerin yüzde 4’ü sigarayı bırakmış. Sigorta sistemine başvuranlar yüzde 50 kadar azalmış. Ortalama yaşamları üç yıl uzamış. Şehirdeki belediye memurları sağlık harcamalarında genel olarak yüzde 40’lık düşme kaydetmişler.
1- Sardinya Adası - İtalya
Ada'nın Nuoro bölgesi en uzun yaşayanların olduğu yer. Dağlık bir bölge, çobanlık yapan çok kişi var. Erkekler daha uzun yaşıyor. Özellikle Seulo adlı köyde 20 kişi 100 yaşını geçmiş durumda. Sardinya’da 102 yaşındaki bir ihtiyar delikanlının bisiklette binip, odununu kırdığını görürseniz şaşırmayın. Fiziksel aktiviteleri fazla, bitkisel besinleri çok tüketiyorlar. Otla beslenen hayvanların sütünü içiyorlar. İçtikleri şarapta bitkisel, antioksidan oranı diğer şaraplara göre üç kat fazla. Sosyaller.
2- Yedinci Gün Adventistleri -Kaliforniya
Yedinci Gün Adventistleri Protestan Hıristiyan bir grup. Haftada 24 saat dini inançları gereği yaşıyor, besleniyor ve sosyal aktivitelerde bulunuyorlar. Çalışmıyorlar, doğada olmak şartıyla aktivite yapıyorlar. Vejetaryenliğin öne çıktığı bir grup. Domuz eti, kabuklu deniz ürünleri yemiyorlar. Kiliseleri alkol ve tütün kullanmamaları için uyarıyor. Kafein içeren hiçbir içeceği içmiyorlar.
3-İkarya Adası- Yunanistan
“İnsanların ölmeyi unuttukları ada” olarak da adlandırılıyor. Türkiye’ye yakın bir ada, Samos adasının dibinde. Ana karadan ve kültüründen uzak bir yaşam sürüyorlar. İkarya’da her üç kişiden biri 90 yaşını görüyor. Yüzde 20 daha az kansere yakalanıyorlar. Kalp hastalığı riskleri yüzde 50 daha az. Bunama nerdeyse hiç görülmüyor. Hayatlarının sonuna kadar bellekleri güçlü, zekaları keskin. (ABD’de 85’in üzerindeki insanların yüzde 50'sinde bunama görülüyor.) İkarya’daki evler elle çalışan aletlerle dolu. Bahçelerinde çalışıyorlar, ekmeği elleriyle yoğuruyorlar.
4- Okinawa Adası - Japonya
-Dünyanın en yaşlı kadın nüfusu burada yaşıyor. Ortalama bir Amerikalı’dan 7 yıl daha uzun yaşıyorlar.
-Bitkisel besinlere dayalı bir beslenme biçimleri var. Batılılara göre 8 kez fazla tofu yiyorlar. Fazla yememek için küçük stratejileri var; Küçük tabaklarda yiyorlar ve yüzde 80 doluncaya kadar yiyorlar.
-Sürekli yürüyorlar. Geç yaşlarına kadar arkadaşlarıyla çevrili yaşıyorlar. Dostları ölmüyor. İzole olmak, tek başına yaşamak insanı öldürüyor.
-Moai dedikleri sosyal grupları var. Örneğin; 102 yaşındaki bir kadın 98 yıldır aynı moaide. Toplanıp sake içip, dedikodu yapıyorlar.
-Hayatları amaçla dolu. Sabah ne için yataktan kalkıyoruz? Bir nedenimiz olmalı. Torun, resim yapma tutkusu…
5- Nicoya Yarımadası - Kosta Rika
Yarımadada yaşayanların diğer Kosta Rikalılar'a göre stres düzeyleri çok düşük. İçtikleri su kalsiyum ve magnezyumdan zengin. Belki de kemik erimesinin az olması, kırığa pek rastlanmaması bu yüzden. Sağlam kemikleri var. Genellikle bitkilerle besleniyorlar. Köylerde yaşadıkları için gidecekleri yerlere hep yürüyorlar. Metabolizmaları hızlı çalışıyor. İnançlılar. İnancı olan insanların Müslüman, Hıristiyan, Musevi ne olursa olsunlar daha uzun yaşadıklarını araştırmalar gösteriyor.
Mavi zonluların ortak noktaları
-Aile çok önemli.
-Sağlıklı bir sosyal ortamları var.
-Düzenli olarak ‘doğal’ hareket ediyorlar.
-Güneş ışığından yararlanıyorlar.
-Bitkisel ağırlıklı besleniyorlar.
-Kuruyemiş, baklagil yiyorlar.
-Sigara içmiyorlar.
-Bahçeyle uğraşıyorlar.
-Kadınlar hayatın içinde.
-Acele etmiyorlar.
-Yüksek polifenol alıyorlar. (Üzüm-şarap)
-Uyanmak için amaçları var.
-Gülüyorlar.
