Çağımızın hastalıklarından demans yani bunama önümüzdeki yıllarda 65 yaş üzeri her üç kişide görülecek. Bunların üçte ikisi ise kadınlar olacak!
Bunama tedavisi şimdilik yok. Ancak erken tanı bunamayı yavaşlatır.
İnsanlar artık uzun yaşıyorlar ve bu yüzden demans (halk arasında bunama deniyor) çok daha sık tanı konulan bir durum haline geldi. Ürkütücü bir şekilde sık görülüyor! İngiltere Alzheimer Topluluğu verilerine göre önümüzdeki yıllarda 65 yaş üzerindeki her üç kişiden birinde görülecek. Bunların üçte ikisi kadın; kadınlarda daha sık rastlanıyor.
Demans nedir?
Demans (bunama) sık görülen bir sendrom. Birbirine bağlı bazı belirtilerin beraber görüldüğü bir durum. Yaşlandıkça riskiniz artıyor. Genellikle 65 yaş üzeri kişilerde görülüyor.
Demansın belirtileri
- Bellek kaybı.
- Yakın geçmişteki olayları hatırlamamak.
- Düşünme hızının yavaşlaması.
- Anlama sorunları.
- Karar vermede güçlük.
- Nerede olduğunu çıkartamamak.
- Kaybolmak.
- Dil sorunları. (Örn: Basit sözcükleri unutmak veya uygun olmayan sözcükler kulanmak)
- İçine çekilmek, şüpheci ve kızgın olmak.
- Eşyaları garip yerlere koymak.
- Çabuk değişen ruh hali içinde olmak.
- Önceden yapmaktan keyif aldığı şeylerden hoşlanmamak.
Demansı olan kişiler her zaman hoşlandıkları günlük aktivietlere karşı kayıtsız hale gelebilirler veya duygularını kontrol etmekte zorlanabilirler. Sosyalleşmekte zorlanırlar. Kişilikleri değişebilir. Empati kuramazlar (karşısındakini onun yerine koyarak anlayabilme), halüsinasyon görebilirler. Yanlış iddialarda bulunabilirler.
65 yaş üzerindeyseniz ve unutkan olduğunuzu düşünüyor-sanız bir doktora başvurun.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURMALI?
Eğer 65 yaş üzerindeyseniz ve gittikçe daha unutkan olduğunuzu düşünüyorsanız doktora başvurmakta yarar var. Yaşla birlikte hafızamızın etkilenmesi normal. Ayrıca stres, yorgunluk veya bazı hastalıklar, ilaçlar nedeniyle de hafıza kapasitemiz değişebiliyor. Eğer arada sırada oluyorsa sorun olmayabilir. Ancak günlük yaşantınızı etkiliyor, zor duruma sokuyor, sizi endişelendiriyorsa mutlaka doktora başvurun.
Bunamanın tedavisi var mı?
Bunamanın çoğu tipinin tedavisi şimdilik yok. Ancak erken tanı konursa yavaşlatılabiliyor. Doğru tedavi ve destekle kişi kendini geleceğine hazırlama imkanı sağlayabilir.
Bunama risk faktörleri
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Şişmanlık
- Hareketsizlik
- Depresyon
- Sigara içmek
- Faaliyette bulunmamak.
Demansa karşı neler yapılabilir?
1-Akdeniz tipi beslenin.
Akdeniz diyeti en sağlıklı diyet olarak gösteriliyor. Bol balık, tahıl, sebze, yeşilik, meyve, kuruyemiş, zeytinyağı, az et bu beslenme biçiminin özeti. Akdeniz tipi beslenme biçiminin pek çok hastalıktan koruduğu, içimiz ve dışımızı genç tuttuğu kanıtlandı.
2-Hareket edin.
Bilimadamları gitigide daha çok hareketi öne çıkarmaya başladılar. Son yıllarda çok daha fazla araştırma hareketsizliğin neden olduğu hastalıkları kanıtlamaya başladı. Bunama da bunlardan biri. Hareketsiz olmak davetiye çıkartıyor. Vücudumuz ne kadar hareketliysek o kadar iyi çalışıyor. İngiltere’deki bir çalışmada Alzheimer vakalarının yüzde 21’inin hareketsizlikten kaynaklandığı gösterilmiş.
İlla spor salonuna kaydolmanız gerkemiyor. Evinzde video eşliğinde çalışabilirsiniz. Günde 30 dakika egzersiz çok şeyi değiştiriyor.
3- Zihninize de egzersiz gerekiyor.
Bunama riskini azaltmak için zihninizi de çalıştırın. Kalbimiz için iyi olan, beynimiz için de iyi! Çalışma hayatından ayrıldıysanız, emekliyseniz, zihninizi entelektüel düzeyde çalıştıracak bir işle meşgul olmaya çalışın. Yeni bir dil öğrenmeye başlayabilir, satranç oynayabilir, düzenli bulmaca çözebilirsiniz. Düzenli kitap okumayı bırakmayın. Araştırmalar yüksek zihinsel faaliyeti olanların bunama riskinin yüzde 50’lere varan oranlarda azaldığını gösteriyor.
