Kısa çalışma son günlerde çalışma hayatının en çok konuşulan konusudur. Bu kadar gündemde olan kısa çalışma uygulaması, en çok da çalışanlarımıza tüm açıklığıyla, artıları ve eksileriyle anlatılmalıdır. Bu amaçla, gelin kısa çalışmaya bir de işçi açısından bakalım:
1- Kısa çalışma nedir?
Kısa çalışma genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere işçilere çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
2- Kısa çalışma ile işçilere hangi yardımlar sağlanmaktadır?
Kısa Çalışma Kapsamında işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmektedir. Ayrıca bu dönemin genel sağlık sigortası primleri de İŞKUR tarafından karşılanmaktadır.
3- Kısa çalışma ödeneği nasıl hesaplanmaktadır? Ödeneğin miktarı ne kadardır?
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Buna göre aylık kısa çalışma ödeneğinin tutarı 1.752,40._ TL ile 4.380,99._ TL arasında olacaktır. Bu rakamlar aylık olup işçinin kısa çalışma süresine göre orantılı olarak ödenecektir.
4- Kısa çalışma ödeneği ne zaman ve ne kadar süreyle ödenir?
Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır.
Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır.
5- İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmasının koşulları nelerdir?
İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 60 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün süreyle prim ödeme şartlarını taşıması gerekmektedir. Ancak bu şartları taşımamakla birlikte daha önce işsizlik ödeneğini kestirerek işe giren işçiler de bakiye işsizlik ödeneklerini aşmamak şartıyla kısa çalışmadan yararlanabileceklerdir.
6- İşveren kısa çalışma ödeneğine başvurmak için işçinin onayını almak zorunda mı?
İşverenin kısa çalışma ödeneğine başvurmak için işçinin onayını almasına gerek yoktur.
7- Emekliler kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilir mi?
Hayır, emekliler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaz.
8- Kısa çalışma nedeniyle net geliri düşen işçinin gelir kaybını işveren karşılamak zorunda mıdır?
Kısa çalışma nedeniyle işçinin net gelirindeki azalışın işveren tarafından karşılanması İŞKUR tarafından uygun görülmemektedir. Ancak buna rağmen bazı işverenler bu farkı prim olarak işçisine ödeyebilmektedir.
9- Kısa çalışmanın işçiye sağladığı başka bir avantajı var mıdır?
Kısa çalışma süresince işçi işten çıkarılamayacaktır. Kısa çalışma dönemi bu anlamda işçiye bir nevi iş güvencesi sağlamaktadır.
Yine kısa çalışma süresince genel sağlık sigortası primleri yatırıldığı için bu dönemde sağlık güvencesi devam edecektir.
10- Kısa çalışmanın dezavantajları nelerdir?
Kısa çalışma süresi boyunca İŞKUR tarafından işçinin yalnızca genel sağlık sigortası primleri karşılanmaktadır. Bu nedenle işçinin bu dönem için emeklilik prim ödeme gün sayıları SGK’ya bildirilmemektedir.
İkinci olarak, işçinin kısa çalışmadan bir süre sonra işsiz kalması halinde kısa çalışma ödeneğine ilişkin süre alabileceği işsizlik sigortası ödeneğine ilişkin günlerden düşmektedir. Bu nedenle kısa çalışma sonrası işsiz kalan işçi işsizlik sigortasında hak kaybına uğrayabilecektir.
Görüleceği üzere, kısa çalışmanın çalışanlar için bir takım dezavantajları bulunmaktadır. Ancak buna rağmen kısa çalışma bu kriz döneminde işsizliği önlemekte, kısmen de olsa gelir desteği ve sağlık güvencesi sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında kısa çalışmanın, işçi ve işveren arasındaki çalışma barışının sürdürülmesinde çok önemli bir fonksiyonu yerine getirdiği görülmektedir.
Sorularınızı uzmanasor@gazetevatan.com adresine gönderebilirsiniz.
