Kasım enflasyonu

Mali piyasalarda Fed kökenli gerginlik sürüyor. Döviz piyasası daha hareketli; döviz sepeti 2.41 TL’yi aştı. Daha da gidebilir. Gösterge tahvil faizi de etkileniyor; yüzde 9,2‘ye yükseldi.

İç hat uçak biletlerinde tavan fiyat uygulaması şaşırttı. Piyasa mantığı ile çelişir. Sanki rekabet yerine fiyat anlaşmasına gitme hazırlığı yapılıyor. Kartelleşmeye ilk adım mı? Bakanlık neden onayladı? Tüketici için hayırlı haber değildir.

OECD’nin orta eğitimin kalitesini ölçen PISA sıralaması açıklandı. Türkiye alt kattaki yerini koruyor. Eğitim reformunun aciliyetini kanıtlıyor. Son kavgalara bakınca doğrusu iyimser olmakta zorlanıyorum.

Gıdada düzeltme

Kasımda tüketici fiyatları sadece yüzde 0,01 (on binde bir) arttı. Sabit kaldı demektir. Piyasa yüzde 0,5 bekliyordu. Yüksek bulduğumu yazmıştım. Geçen yıl yüzde 0,4 artmıştı. Dolayısı ile yıllık tüketici enflasyonu yüzde 7,3’e geriledi.

Neden böyle oldu? Ekimde taze sebze-meyve fiyatları olağan dışı yükselmişti. Geçen ay “2010’a benziyor, mutlaka düzeltme gelir” dedim. Kasımda ilk aşama gerçekleşti. Aralıkta sürebilir. Not: Aralık 2010’da enflasyon eksiye dönmüştü.

Çekirdek enflasyona (ÖKTG-I) dönelim. Piyasa yüzde 0,9 öngörüyordu. Yüzde 0,6 çıktı. Mevsim etkisi arındırılınca yüzde 0,4’e iniyor. Son bir yılın en düşük çekirdek enflasyonudur.

Kur geçişkenliği

TL’nin değer kaybı enflasyona nasıl yansır? Literatürde kur geçişkenliği deniyor. Dalgalı kur öncesinde ilişki çok güçlü idi. Sonra gücünü kaybetmeye başladı. Ancak hâlâ güçlü olduğu düşüncesi epey yaygındır.

Döviz sepeti bazında TL’nin değer kaybı dört aydır yüzde 10’un üzerine çıktı. Kasımda yüzde 16,5’a tırmandı. Halbuki yıllık çekirdek enflasyon az da olsa düştü. Mevcut konjonktürde kur geçişkenliğinin zayıflaması normaldir.

Son olarak kiraya ve berberlere bakalım. Yıllık kira artışı nisanda yüzde 6,0’ya ulaşmıştı. Kasımda yüzde 6,3’e geldi. Yükseliyor ama çok yavaş. Yıllık berber enflasyonu ise kasımda yüzde 7,1’e geriledi. Ocak 2010’dan bu yana en düşük orandır.