İlk çeyrekte dış denge

Mart ödemeler dengesi dün Merkez Bankası tarafından yayınlandı. CNBC-e anketinde cari işlemler açığı 5.7 milyar dolar çıkmıştı. Ben 6 milyar dolar demiştim. Halbuki 5.4 milyar dolar geldi. Yani tahminler karamsar kaldı.

Böylece ilk çeyrekte dış açık 15.9 milyar dolara ulaştı. Geçen yılın 0.4 milyar dolar (yüzde 5) altındadır. Üç yılın en düşük ilk çeyrek değeridir. Aynı şekilde yıllık açık 47.1 milyar dolara geriledi. Aralık 2010’dan bu yana en düşük yıllık değerdir.

Sürpriz sayılır mı? Biraz. İç talepten gelen canlanma işaretleri kafaları karıştırdı. Dış açıkta küçük de olsa bir bozulma beklendi. En azından ilk çeyrekte bunun gerçekleşmediği ortaya çıktı. Anlamını dikkatle irdelemek gerekiyor.

Enerji ve altın

Konjonktür analizi açısından önem kazanan iki gelişmeye bakalım. Biri petrol fiyatlarının son dönemde düşüşe

geçmesidir. Diğeri ise geçen yıl İran’a yapılan büyük miktarda altın ihracatının bu yıl durmasıdır.

İlk çeyrekte enerji faturası geçen yıla göre 1 milyar dolar azalıyor. Ucuz enerji dış açıkta daralmanın iki buçuk katıdır. Altında ticaret dengesi ise geçen yıla göre 0.8 milyar dolar bozuluyor. İki eğilim de yılın geri kalanında devam edecektir.

Böylece altın ve enerji hariç dış dengeye geliyoruz. İlk çeyrekte 3.6 milyar dolar açık veriyor. Geçen yılın 0.1 milyar dolar altındadır. İyi haber; çünkü esas mal-hizmet dengesinde küçük de olsa bir düzelmeye işaret ediyor. Kötü haber; çünkü hâlâ eksi bakiye veriyor.

Net hata noksan

Ödemeler dengesinin net hata noksan (NHN) kalemini yakından izlediğim biliniyor. “Nesebi gayri sahih” döviz hareketlerini kapsıyor. İlginç şekilde, büyük oynamalar gösterebiliyor. Son dönemde gene öyle oldu.

İlk çeyrekte NHN eksi 3.6 milyar dolar bakiye veriyor. Geçen yıl artı 5.7 milyar dolar olmuştu. Yani geçen yıla göre çeyrek bazında bozulma 9.4 milyar dolardır. Mali piyasalardan sağlanan dış finansman aynı miktarda artıyor.

Yıllık NHN verileri daha çarpıcıdır. Mart 2012’nin tarihi döviz girişi (artı 12.7 milyar dolar) bu yıl rekor döviz çıkışına (eksi 8.2 milyar dolar) dönüştü. Fark 21 milyar dolardır. Çok büyük sayıdır. Bilginize...