Tek kontratlı borsa: VOB

İzmir’de faaliyetlerini sürdüren ve 5. yılını kutlayan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası-VOB; logosunu da yenilemiş. Sadece artan işlem hacmiyle değil, aylardır tartışılan hisse bazındaki vadeli kontratların; İMKB’de mi yoksa, VOB’da mı işlem göreceği tartışmasının alevlenmesi de dikkatleri VOB’a çevirmişti. Alamet-i Farika tarafından hazırlanmış yeni bir reklâm kampanyasının ve VOB’un yeni logosunun tanıtıldığı toplantıya ilgi bu nedenlerle oldukça fazlaydı.

VOB yönetimi de ilginin fazla olacağını düşünerek, İzmir erkânının en önde gelen isimlerini İstanbul’a getirmiş. 5 yılda işlem hacmini 100’e katlayan VOB’un artan önemini farkeden İzmir adeta tüm gücüyle oradaydı. İzmir valisi, belediye başkanı ve emniyet müdürünün yanı sıra, yakın zamanda İstanbul’a atanmış olan eski İzmir emniyet müdürü de “İzmir’i desteklemek adına” toplantıda hazır bulundular. VOB Başkanı Işın Kestelli ve Genel Müdürü Çetin Ali Dönmez’in konuşmalarından anlaşılan, İzmir VOB’un kendilerine sağladığı gücü bırakmak istemiyor. Her ikisi de SPK’yı ve İMKB’yi fazla kızdırmadan, hisse bazındaki vadeli kontratlarla ilgili işlemlerin VOB’da başlaması için kamuoyu oluşturmaya çalışıyor. Aslında tartışma garip bir zeminde sürüyor. Neden derseniz? VOB’un işlem hacminin yüzde 90’ınından fazlası İMKB 30 kontratında gerçekleşiyor. Hatta daha fazlası var! Endeks 30 kontratında ileriye yönelik 2’şer ay arayla 3 ayrı kontrat olmasına rağmen; işlem hacminin yüzde 95’inden fazlası (kontratın vadesinin bitmesine 3-5 gün kalana kadar) en yakın vadeli kontratta oluyor.

VOB aslında tam bir “aksak Timur”. Tek bir kontrata dayalı bir borsa. Şu veya bu sebeple İMKB, kendi hazırladığı ve VOB’un kullanmasına izin verdiği İMKB 30 endeksine dair izni geri çekebilir. Ya da yine bu köşede önerdiğim İMKB 10 endeksi yaratılır ve endekse dayalı kontratlar da İMKB’de işlem görecek olursa; VOB inanılmaz kısa bir zamanda ufalıp küçülebilir.

VOB’un asıl yapması gereken, hem bu “tek kontratlı borsa” olma durumundan kurtulmak hem de “lisanslı depoculuğu”; yeni logo tasarlamaktan öne alarak; asli kuruluş amacına yönelik gelişimini tamamlamak olsa gerek.

Aslında VOB ile İMKB arasındaki tartışma bugünlerde ortaya çıksa da kökeni eskiye dayanıyor. Eski SPK yönetimleri türev piyasalarındaki gelişimi ve bu ürünlere dair ihtiyaçları iyi analiz edemedi. VOB’daki olası bu gelişimi görememiş olması bugün tartıştığımız sorunları yarattı. Umarım SPK Başkanı’nın yapıcı ve işi “oldurmaya” yönelik samimi tutumu bu “sorunun” çözümü konusunda yardımcı olacaktır. Aksi takdirde SPK Başkanı Vedat Akgiray’ın sözünü ettiği “piyasaları büyütmek” yerine, yine kısır çekişmelerle zaman ve emek kaybedeceğiz. Belirtmeden geçemeyeceğim; VOB’un yeni logosu eskisini aratacak görünüyor...