S&P kral çıplak diye fısıldadı!

Dün derecelendirme kuruluşu S&P, ABD’nin görünümünü sürpriz bir şekilde “negatife” indirdi!

S&P’nin açıklamasında “... büyük bütçe açıkları, artan kamu borçlanması ve bu konunun nasıl çözümleneceğine dair net bir yol haritasının olmaması nedeniyle AAA notunu korurken, görünümü ‘negatif’ olarak revize ettik” demiş. 2013 yılında daha fazla öne çıkacak olan “bütçe açmazları” ve bunların olası çözümleri konusunda politika yapıcıların anlamlı bir mutabakata varamaması AAA notunun da düşürülmesini getirebilir şeklinde de açıklama sürmüş. Hatta ABD’nin dolar gibi dünyaya yayılmış bir para birimine, yüksek gelir seviyesine ve çeşitlendirilmiş bir ekonomiye sahip olması bile bu durumu olumluya çevirmeye yetmediği dile getirilmiş.

Bana göre açıklamanın en çarpıcı kısmı; “son krizin üzerinden iki yıldan daha uzun bir süre geçmesine rağmen Amerikalı politika yapıcıların son dönemde ortaya çıkan finansal bozulma ve onun uzun vadeli etkilerini tersine çevirecek bir politika konusunda uzlaşmaya varamamış olmaları” konusundaki vurguydu. 2012’deki başkanlık ve kongre seçimleri de dikkate alındığında sorunun çok daha vahim boyutlara ulaşma riskinden söz ediliyor. Devamında da anlaşmaya varılsa bile bunun mali durumu stabilize etmesinin uzun zaman alacağından (aslında durumun ne denli vahim olduğundan) söz edilmiş.

Açıklamanın bir başka çarpıcı kısmı Obama’nın sosyal güvenlik ve sağlık programının var olan resmi daha da vahim hale getireceğiydi. Dünyanın en büyük tahvil ve bono fonu PIMCO’nın yöneticisi Bill Gross’un Mart başında portföylerindeki tüm Amerikan tahvillerini satmasının ardında da benzer bir sebep vardı!

Krizden önce eşikaltı kredilere dayalı menkul kıymetlere AAA notunu veren ve bir anlamda Amerikan finans sektörünün “oyunu sürdürmesine” en büyük katkıyı derecelendirme şirketleri yapmıştı. Bu şirketlerin “elebaşılarından” S&P’den böylesi bir açıklamanın gelmesinin iki sebebi/izahı olabilir diye düşünüyorum. İlki S&P artık günahlarından arınmaya çalışıyor (?) denebilir. Böyle bir ruh hali içinde olacaklarını pek sanmam! İkincisi de Amerikan kamu dengeleri öylesine bozuldu ki artık güneş balçıkla sıvanamayacak hale geldi, S&P de bunu mecburen ilân etmek zorunda kaldı! Ben oyumu bu seçeneğe veriyorum. Yine de bunu notu indirecek denli yüksek ve gür bir sesle değil, görünümü düşürerek alçak sesle dile getirdi. Bir anlamda S&P “Kral çıplak diye fısıldadı!”

S&P’nin bu kararı ne anlama geliyor? Amerika batacak mı? Borç mu bulamayacak? Doların iktidarı sona mı erecek? Hiçbiri olmayacak. Ama artık herşeyin eskisi gibi olması zor. Hisse piyasalarının ilk tepkisi “satış” yönünde oldu. Genelde varlık piyasalarını “besleyen” bedava paranın sonuna mı gelindi endişeleri bir anda arttı. Bütçe açıklarını ve kamu dengesizliklerini yaratan bu “bedava para paketleri” değil miydi? Madem bunlar notun düşürülmesine yol açacak denli dev boyutlara geldi, işler kötü giderse kim kurtaracak diye düşünen hisse senedi yatırımcıları/yöneticileri satmayı tercih ettiler. Benzer şekilde aşırı para arzının değer kaybettirdiği doların arzına sınırlama gelecek olması da doların “şaşırtıcı (?)” bir şekilde euro karşısında değer kazanmasına neden oldu! (Gerçi euronun değer kaybı dün sabahtan, Yunanistan’ın borcunun yeniden yapılandırılacağı dedikodularıyla başlamıştı!)

Bundan sonra ABD’nin bütçesi daha fazla mercek altında olacak, doların değeri diğer para birimleri ve özellikle de değerli metaller karşısında çok “oynak” olacak!

Ama asıl bizi ve diğer gelişmekte olan ülkeleri ilgilendiren mesele, bedava para paketlerinin sonuna gelinmesiyle bizim piyasalarımıza girecek paranın azalması ihtimali...

İMKB’nin hiç yoktan yüzde 2.7’lik değer kaybıyla günü kapatması da bu yüzdendi...