ABD’de ekonomi yavaşlarken ‘iyi’ gelen şirket kârlarının sürdürülebilir olamayacağı görüşleri Wall Street’te Cuma günü satışları hızlandırınca ikinci dip tartışmaları yeniden alevlendi
Dow Jones tekrar 6.500 puana, İMKB ise 22 binlere kadar inmeyebilir. Tahminim Dow’da önce 9.400 ardından da 8.200-8.500 arasında bir yerin görülebileceği yönünde
Cuma günü ABD’de açıklanan ve 23 şirketin 17’sinin tahminlerden de iyi kâr açıklamasına rağmen; ekonomi yavaşlarken, gelen kârların “sürdürülebilir ol(a)mayacağı” kanısının hızla yayılması, ABD borsalarının Cuma günü yüzde 2’lerden (Nasdaq yüzde 3.11), hafta bazında da yüzde 1’den fazla değer kaybetmesine yol açtı. Obama’nın finans paketinin onaylanmasının önümüzdeki günlerde özellikle yatırım bankaları cephesinde satış baskısı getireceği endişeleri de yaşananlarda önemli bir faktördü.
Düşüşte; bilanço mevsiminin sonuna gelinmesinin yanı sıra küresel ekonomiden gelen yavaşlama sinyallerine yenilerinin eklenmesi belki de en ağırlıklı unsurdu!
Ekonomik toparlanmanın hız kaybettiğinin son göstergelerinden biri de Cuma günü açıklanan Thomson Reuters/ Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksiydi. Haziran ayında 76 olan endeks rakamı, Temmuz ayında 66.5 olarak açıklandı.
Cuma günü açıklanan tüketici fiyat endeksinin de yüzde 0.1 düşmesi, deflasyon endişelerini yeniden gündeme getirdi. Fiyatların en azından aynı kalması bekleniyordu. Haziran ayının bu verisinden sonra yıllık enflasyonun da yüzde 1.1’e gerilemesi pek de Fed’in arzu ettiği bir durum olmasa gerek.
Daha önceki sinyaller için Garanti Bankası Araştırma Bölümü’nün yayınladığı bir araştırma notuna göz atmakta fayda var:
* Satın alma yöneticileri endeksleri (PMI), Nisan ayında zirve yaptıktan sonra Mayıs ve Haziran aylarında gerileyerek küresel ölçekteki yavaşlamanın ilk işaretlerini verdi.
* İstihdam tarafında bir türlü istenen toparlanmaya ulaşılamadı ve ABD’de son açıklanan Haziran ayı tarım dışı istihdam verisi bunun iyi bir göstergesi oldu. Özel sektörün istihdamında 83 bin kişilik artış kaydedilmesine rağmen toplam istihdam 125 bin kişi ile bu yıl ilk kez azaldı.
* ABD perakende satışları Mayıs’ın ardından Haziran ayında da geriledi. Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0.2 gerilemesi beklenen toplam perakende satışlar yüzde 0.5 düşüş gösterdi.
*
Haziran’da toplam sanayi üretimi ABD’de yüzde 0.1 artmış olsa da yüzde 71’ini oluşturan imalat sanayi üretiminde yüzde 0.3’lük bir düşüş yaşandı. Temmuz ayına yönelik öncü göstergeler de imalat sanayinin içinde bulunduğumuz ayda yavaşlamaya devam ettiğini gösteriyor.
n Fed’in ( ABD Merkez Bankası) 22-23 Haziran toplantısına ait tutanaklar, önümüzdeki 1.5 yıllık süreçte ekonomik büyümenin daha önce tahmin edilenden bir miktar yavaş olabileceğine değiniyor.
* Hollanda Merkezi Planlama Bürosu (CPB) tarafından yayınlanan reel dünya ticaret hacmi verileri, Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1.7 oranında gerilemiş. Bu büyüklükte bir düşüş küresel ekonomide toparlanma başladığından bu yana bir ilk. (Baltic Dry Endeksi’nin de son bir yıl içinde 4.200’lerden 1.700’lere dönmesi boşuna değil!)
* Emtia fiyatlarında da 2009 ilk çeyreğinde başlayan yükseliş trendi yerini “yataya” bıraktı. Buna paralel olarak finansal piyasalarda enflasyon beklentileri de gerilemeye başladı.
Bunlar bizi “ikinci dibe” götürür mü? İkinci dipten ne anladığınıza bağlı. Finansal piyasalar açısından “ikinci dip” olmayabilir. Yani Dow yeniden 6.500’e İMKB 22 binlere inmeyebilir. Ben de oralara kadar inilmesini beklemiyorum zaten. Benim tahminim Dow’da önce 9.400, ardından da 8.200-8.500 arasında bir yere inilmesi. Bu açıdan bakılınca ben “ikinci dipçi” olmaktan çok “radikal bir düzeltmeciyim”. Ancak reel ekonomi açısından bunca alınan önleme, onca paraya rağmen yukarıdaki verilerde “kalıcı ve sürdürülebilir” bir iyileşme sağlanamamışsa verilerdeki kayda değer bir gerileme de “ikinci dip” sayılabilir.
Tüm bunların ışığında bakıldığında; geçtiğimiz hafta ABD ve Avrupa borsalarında görülen seviyeler, büyük olasılıkla önümüzdeki dönem için görülmüş en yüksek seviyeler olabilir. Dow’da yukarıda bahsettiğim seviyelere doğru bir hareket başlamış olabilir.
Zira geçen hafta Dow Jones hem 200 günlük hareketli ortalamayı (HO) hem de düşüş trendini yukarı kıramadı! Cuma günkü sert düşüşle de 50 günlük HO’nın altına inildi! Tüm bunlar önemli eşiklerin aşılmasıydı...
Şimdi sırada kısa molalarla Dow’da 9.400 seviyesi var! Sonrası mı? O seviyeye inilirkenki hal ve gidişe bakacağız.
Dolarda 1.5150 TL’nin altı zor
Dolar/TL kurlarında 1.5450’nin altına inildi. Euro/dolar 1.31’li rakamlara yükselecek olur ise dolar/TL’de de bir sonraki teknik olarak önemli olan 1.5150 seviyesinin görülmesi kuvvetli olasılık! Ancak altına inilmesi hayli zor! En azından bu turda...
İMKB’nin “müstesna başarısını” herkese ve herşeye rağmen daha ne kadar sürdüreceğini kestirmek, Dow Jones ya da euro/doları tahmin etmekten bile zor! Yine de 58 binli seviyelerin “çift tepe” olması ihtimali yüksek.
ABD piyasaları ve Çin borsası başta olmak üzere, satışların devam etmesi; ki bunu bekliyorum; durumunda İMKB’nin direnci de zayıflayacaktır.
Euronun gücü tükenecek!
Art arda gelen bu veriler neredeyse Avrupa’nın sorunlarını “unutturdu”. Bu hafta Avrupa için önemli. Hafta boyunca Avrupa bankalarına uygulanan “stres testinin” sonuçları ile ilgili “duyumlar” piyasalara gelecektir. Cuma günü de resmi açıklama yapılması bekleniyor. “Gerçekçi” bir sonuç yerine “iyimser algılanabilecek” bir sonuç ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu konudaki gelişmeler özellikle euro/dolar paritesinde ciddi hareketlere yol açabilir.
Hem teknik hem de psikolojik olarak Cuma günü görülen 1.3007 seviyesi önemli bir dirençti. Bu seviye ilk denemede aşılamadı. Bu hafta içinde “testten”
gelebilecek “duyumlarla” 1.3110-50 bölgesine kadar euronun değer kazanması söz konusu. Ancak bu seviyenin aşılmasını beklemiyorum.
Euro/dolar paritesi bazında 1.1870 ile 1.30 arasında euro almış olanların, ya da bu iki seviye arasında euro cinsinden ihracat yapmış olanların; kârlarını realize etmeleri ya da risklerini azaltmaları için 1.31’li seviyeler iyi bir fırsat olabilir. Eurodaki düzeltmenin 1.2640 ya da 1.2550’den birine dek sürmesi büyük olasılık.
