Küreselleşmenin sonuna mı gelindi? Bu Trump’ın zaferini ilan etmesi sonrasında daha fazla tartışılmaya başlanan bir soru oldu. Küreselleşme ile refahın geniş halk kesimlerine yayılacağı, gelir dağılımının daha dengeli olacağı fikri “pompalanmıştı”. Halbuki gerçekleşme hiç de öyle olmadı. Az sayıda şirket/devlet bundan büyük oranda “nemalanırken” geniş halk kesimleri bundan muzdarip oldular. Bunu gören, buna ‘oynayan’ popülist liderlere; yalan söyleyebilen ancak söyledikleri yalan hoşlarına giden kitlelerce; artan bir iltifat gösterildi. Son olarak Brexit ve Trump vakalarında olduğu gibi sürpriz yaparak kazandılar. Filipinler, Rusya, Polonya, Macaristan örnekleri daha önce hayata geçmişlerdi. Fransa ve Avusturya da buna eklenecek son halkalar olacak.
Sosyolojik ve demografik değişimlerin arifesindeyiz. Geçtiğimiz 20-30 yılda alçaltılmış sınırlar, gümrük duvarları önümüzdeki yıllarda yeniden yükseltilecek, tahkim edilecek. Başta Çin olmak üzere, pazarlara kolay ulaşımı elde etmiş olan “üretici” ülkeler bundan zarar görmeye başladıkça ticaret nasıl etkilenecek? Dünya Ticaret Örgütü tarafında kısa zamanda değişiklikler beklemek hata olur. Ancak gümrük duvarlarının yükselmesi ihtimali hiç de hafife alınacak bir konu değil. Trump’ın NAFTA başta olmak üzere tüm uluslararası ticaret anlaşmalarını yeniden müzakere edeceğini vaat etmesi çok da hafife alınacak bir konu değil. Ticaret anlaşmaları uzun soluklu sonuçlar verirken, kısa vadede ülkelerin yapabilecekleri en kolay şey paralarını devalüe etmeleri olacaktır. Bir anlamda kur savaşları bundan sonra daha fazla konuşulur olacaktır.
Kötüdeki iyiyi gördüler
Trump gelirse ABD borsalarındaki hisse senetlerinin fiyatları düşer denilirken, tam tersine yükseldiler. Geçtiğimiz Perşembe günü 18.873 ile Dow Jones endeksi tarihi zirvesini gördü. ‘Trump kabus olur’ diye konuşulurken piyasalar yine “kötünün içindeki iyiyi bulup çıkararak” kendi bildiklerini okudu. Gelişen ülke piyasaları için iyi olan, bizim de dahil olduğumuz gelişen piyasalara çok da iyi olmadı.
Daha önceden çok dayak yemiş olan bizim piyasamız, Trump zaferine diğer gelişen ülke piyasalarına oranla daha az tepki verdi. Nihayetinde ABD ile sınırına duvar örülecek bir Meksika değiliz. (Meksika Pesosu Trump seçiminden sonra yüzde 17’yi aşan değer kaybına uğradı) G.Afrika, Brezilya ve hatta Rusya para birimleri dolar karşısında değer öneli oranda değer kaybettiler. Türk Lirası daha önceden düşmeye başladığı için diğerlerine oranla göreceli olarak daha az değer kaybetti. Yakın vadede 99.70 ve ardından da 100.40 seviyesine yükselmesini beklediğim Dolar Endeksi (DXY) Cuma günü 99.13’e kadar yükseldi. Önümüzdeki hafta da bu yükselişin bahsettiğim hedeflere tırmanması işten bile değil.
Doların ateşi söner mi?
Donald Trump’ın seçilmesi sonrasında geçtiğimiz hafta dolar/TL kurunda yeni rekor geldi: 3.3041. 2009 ve 2015 yıllarındaki zirvelerden geçen trend çizgisi geçtiğimiz hafta için 2.2920 seviyesini işaret ediyordu. Bu seviye görüldü ve altında bir günlük/haftalık kapanış oldu. Geçtiğimiz iki hafta Pazartesi yazılarımda olası yükselişler öncesi düzeltmelerin gelebileceğine değinmiştim. Ancak düzeltmeler olmadan yeni zirveler görüldü. Bu hafta düzeltmelerin gelmesi (Trump sonrası likiditenin olmadığı zamanda görülen 3.3041 yeniden test edilip, geçilmezse) olasılığı daha yüksek. Geçen hafta yaşanan yükseliş sert ve kontrolsüz idi. Bu düzeltmenin daha önce yazdığım 3.0450 veya 3.0850 seviyelerine kadar olması olasılığı kısa vadede azalmış durumda. 3.2120 ilk aşamada test edilebilecek bir düzeltme seviyesi. Özellikle 3.1250 seviyesi birçok piyasa katılımcısının ‘ehven-i şer’ diyebileceği, var olan açık pozisyonlarını hızlı bir şekilde kapatacağı seviye olacaktır. Birincisi değil ama ikinci seviyeye inilir mi? Kısa vadede beklemiyorum. Ancak Cumhurbaşkanı’nın Trump’a ilk yurt dışı seyahatini Türkiye’ye yapması önerisi gibi bir öneri kabul edilirse bunun beklentisiyle neden olmasın?
Borsa yükselir mi?
Dow Jones endeksinin yeni zirve gördüğü bir ortamda böylesi bir soru çok da haksız sayılmaz. Eee madem hisse senetleri dünyada yükseliyor, bizde de yükselmez mi?
Korkarım bu önerme her zaman doğru değil, özellikle de kriz zamanlarında... BIST 100 endeksi aslında Trump’a iyi dayandı. Diğer gelişen ülke borsalarına oranla daha az değer kaybetti. Ancak bunu sürdürebilecek mi? Bu konuda şüpheliyim. Zira daha önceki haftalarda gösterdiği direnci sürdürebilir mi, emin değilim.
Bu hafta teknik olarak 2009 yılından gelen trend çizgisine göre 73.600 seviyeleri önemli destek olacak. Bu seviye aşağı kırılacak olursa da 2012 yılından gelen ve bu hafta ve önümüzdeki birkaç hafta önemli destek olacak 72.000 (-100/+200) seviyeleri çok önemli destek seviyeleri olacak. Bu seviyenin aşağı kırılmasını beklemiyorum. Ancak kırılırsa özellikle de ABD 10 yıllık tahvillerinin yüzde 2.15’lere yükseldiği bir ortamda bizim piyasalarımız için yepyeni sayfalar açılacak demektir.
Altın vuruş
Trump gelirse belirsizlikten dolayı altın fiyatları yükselir beklentisi vardı. Nitekim seçim sonuçlarının hemen ertesinde 1.337.4’e kadar altının ons fiyatı yükseldi. Sonra ne oldu? 1.219 dolarlara kadar altının ons fiyatı geriledi. Normal şartlar altında altın fiyatlarının ‘Trump belirsizliğinden dolayı yükselmesi çoğu katılımcıyı şaşırtmazdı. Ancak piyasalar Trump’ın “içindeki iyiliği” bulup çıkarıp, hisse senedi piyasalarında yeni rekorlar kırdırınca altın fiyatı geriledi. Altında 1.278-80 seviyesi önemli bir teknik seviye idi. Altına inildi, çoklu kapanış oldu. Şimdi sırada 1.211-14 seviyesi var. Bu seviye korunacaktır... Korunması durumunda 1.250-52 bandına bir düzeltme görülebilir. Eğer korun(a)mazsa 1.165-72 bandına kadar devam edecek sert bir satış ile karşı karşıya kalınabilir.
