Petrol neden 90 dolara indi?

Nedense kimse petrolün 25 dolarlardan önce 90 dolara, ardından da 150 dolarlara çıktı diye sorgulamıyor?

Piyasaları yakından takip etmeyen geniş halk kesimlerine “sunulan/pompalanan” haberlere inanılır ve bunlar “veri” kabul edilirse yaşanan yükselişleri “normal” kabul etmekten başka yapılacak pek bir şey kalmıyor.

Neydi petrolün 150 dolarlara çıkmasının ardındaki sebepler?

İlk akla gelen “arzın talebi karşılamakta zorlandığı ve özellikle Çin ve Hindistan kaynaklı hızla artan talebi karşılayacak yeni rezervlerin bulunamıyor” olmasıydı. OPEC fiyatların 100 doların altına gelmemesi için üretimi 520 bin varil kısırken, Suudi Arabistan, tek taraflı üretimi azaltmaya karar veriyor.

Hani arz talebi karşılayamıyordu?

Böyle bir durum son 3 yılda hiç olmadı! 86 milyon varil/günlük üretime karşılık 83-84 milyon varillik tüketim var. Yani arz hiç bir zaman talebin gerisinde kalmadı ki!

İran ile ABD arasındaki gerginlik bir başka sebepti. En önemli boru hatlarının geçtiği Gürcistan’da (savaş da bu yüzden çıkmıyor mu zaten?) savaş çıktı. Petrol fiyatları 2 dolar yukarı gitmekte zorlandı!

Nijerya’daki terörist saldırılar da “kullanılan” sebeplerden biriydi. Son aylarda böyle bir saldırı duyan oldu mu? Duyan olduysa bile düşüş sırasında bunun petrol fiyatlarındaki düşüşü durdurmaya yetmediğini de görmüş olsa gerek.

Kasırgaları da unutmayalım. İki sene önce Meksika körfezini vuran Katrina ve Rita sırasında rekorlar kıran petrol fiyatları, son Ike kasırgasının aynı körfezdeki rafinerileri vurması fiyatların kılını bile kıpırdatmadı!

Haa bir de ABD hampetrol stok istatistikleri var. Hampetrol ve ürün stokları artarken fiyatların artması hayli garipti. Bu arada özellikle son üç aydaki “talep artış hızının” yavaşladığını herkes göz ardı etti.

Bu arada son yıllarda ABD’nin izlediği zayıf dolar politikasının petrol fiyatlarını yukarı ittirdiğini de unutmamak gerek. Dolar bazında fiyatlanan petrol fiyatları, doların euro karşısındaki değer kaybını “tazmin” edecek şekilde yükseldi.

Vadeli piyasa yöneticilerinin hiçbiri yukarıdaki sebepleri kullanan “büyük emtia spekülasyonunun” aktörlerine bu spekülasyonu zorlaştıracak önlemleri almadılar. Meydanı iyiden iyiye boş bıraktılar. 22 Eylül’de vadesi dolan kontratta gün içinde ABD hampetrolü fiyatlarının 104 dolardan ortada gerçek hiçbir sebep yokken 130 dolara çıkması artık “manipülasyon” boyutuna geçmiş bu durumun en iyi örneğiydi. Aradan bir hafta bile geçmeden yeniden 95 dolarlara gelindi.

Petrol “büyük emtia spekülasyonu” sırasında kullanılan yukarıdaki “mazeretlerin” gerçek olmadıklarının anlaşılmasıyla birlikte benim daha önceki yazılarımın birçoğunda belirtmiş olduğum 90 dolarlar seviyesine kadar gelindi.

ABD ekonomisinde “devlet eliyle kurtarmalar” ve sıradan halkın sırtına yeni yükler binmeye devam ettikçe petrol fiyatlarının yükselmesi artık bir hayal. Sadece petrol fiyatları mı? Diğer tüm emtialar için (altın-gümüş kısa süreliğine bir istisna olsa da) geçerli bir durum bu.

2006 yılının ortalarından başlayan ve sırasıyla altın, petrol, sanayi metalleri ve tarımsal emtiaları “dolaşan” ve adına “Büyük emtia spekülasyonu” koyduğum hareket bitti! Yenisi yine FED ve ABD eliyle başlatılana kadar bir “düzeltme molası” verilmiş durumda!

Bu aradan istifade edip, Türkiye olarak hazır enerji faturamız aşağı inerken sağlanan tasarrufla enerji kaynaklarımızı yerli imkânları kullanacak şekilde çeşitlendirsek nasıl olur?