Moskova’da Sportster satılmıyor!

FED’in faiz kararı çok büyük olasılıkla faizlerin aynı kalması yönünde çıkmış olsa gerek. Verilen onca likiditeye rağmen borsaların ve emlâk piyasasının toparlamıyor olması FED’in elini kolunu bağlıyor. Başa belâ olan enflasyon “sarmalının” tek ilacı olan faiz artışı erteleniyor, bir türlü yapılamıyor. Büyük ihtimalle FED; son çeyreğe kadar “top çevirmeye” devam edecektir.

Gelelim başlığa... 1998 Rusya krizi öncesindeki 3 yıla yakın bir süre Moskova’da görev almıştım. Son beş yılda fırsat bulup gidememiştim. Bir fırsat yakalayıp, bu hafta başında Moskova’ya gitmeyi başardım. Benim bıraktığım Moskova ile bulduğum arasında dağlarla fark vardı. Kriz sırasında 9 dolar düşen petrolün varili 140 dolara çıkınca, Moskova bu parayı büyük oranda inşaat/emlâk sektörüne yatırmış.

Moskova adeta “dev bir şantiye” görünümünde. Her tarafta işyeri ve konut inşaatları devam ediyor, yenileri başlıyor. Ancak bunların arasında 12 milyar doları aşan yatırım büyüklüğü ile Avrupa’nın şu andaki en büyük projesi olan Moskova Uluslarası İş Merkezi (Moscow City) projesi çok dikkat çekiyor.

Petrolün “patlattığı” zenginlikle Rusya; Avrupa’nın bu en büyük projesiyle, Dubai ve Körfez’deki dev inşaat hamlesine adeta “yanıt” veriyor. Artan zenginlik her açıdan farkediliyor. Konutların metrekare fiyatları 6-25 bin dolar arasında değişiyor ki, İstanbul’daki en yüksek fiyatlar neredeyse Moskova’daki en düşük seviyelere yakın.

Lüks arabaların, ünlü moda evlerinin ve “gurme butiklerinin” olduğu bir alışveriş merkezinde Harley Davidson motorsikletleri de satılıyor. Merak edip ziyaret ettik. Mağazanın içinde Fat Boy, V Rod gibi en büyük ve en pahalı modeller yer alıyordu. Önce fark etmedim. Daha sonra dikkatli bakınca aralarında Harley’in şehir içi için olan, en küçük (ve de ucuz) modeli olan Sportster’den eser yoktu. Merakla sorduk. Amerikan tarzı “büyük”, Rus tarzı “pahalı” olmadığından olsa gerek, “satılmaz diye” getirmiyorlarmış bile... Tüketici enflasyonu yüzde 15’lere yaklaşmış durumda. Rusya Merkez Bankası’nın resmi “borç verme oranı” yüzde 10.75. Günlük para piyasası faizleri yüzde 3.5 ile 6.8 arasında, uzun vadeli Rus hazine bonosu getirileri yüzde 7.5’lerde. Yani Rusya’da değişik hesaplamalar göre yüzde 4 ile 10 arasında değişen bir “negatif reel faiz” var.

Tam da petrolün 140 dolara dayandığı bu ortamda gittikçe zenginleşen Ruslar tüketmesin de, kim tüketsin?