Komşu neden çöktü, nerede hata yaptı?

Tam da Yorgo Papandreu’nun Almanya ziyareti sırasında Bild’de ilginç bir yazı yayınlandı. Bild editörleri Yunanistan’a “Biz sizin gibi yan gelip yatmıyoruz çalışıyoruz” diyor. Almanya’da insanların 67 yaşından önce emekli olmadığını, kayıt dışılığın neredeyse imkansız olduğunu, her benzin istasyonunun yazar kasa bulundurduğunu, her taksinin fiş kestiğini belirtip, bunları yapmadığı için Yunanistan’ın zora düştüğünü ima ediyorlar. AB’yi dolandırarak, olmayan zeytin ağaçlarını beyan ederek 50 milyar euro destek aldıklarına da dikkat çekiyorlar.

Bu yazılanlar içinde tabii ki doğrular çok. Ancak Yunanistan’ın krizden neden çok etkilendiğini sadece bu gerekçelerle açıklamak mümkün değil.

Doğrudur Yunanistan üretmedi. Üretmeyip turizm ve ticarete yöneldi. Taşımacılık sektöründe öne çıktı. Ancak ekonomik kriz de en çok ticareti ve dolayısıyla taşımacılığı vurdu. Baltic Dry Endeksi’ne bakarsanız navlun fiyatlarının kriz döneminde nereden nereye geldiğini görürsünüz. Ticaret daralınca, navlun fiyatları düşünce Yunanistan gelirlerinin büyük bir bölümünü kaybetti. Kaybedince de borç çevirmede sıkıntı yaşamaya başladı.

Genel olarak bakınca Yunanistan da pek çok ekonomi gibi aşırı borçlanmaya dayalı bir ekonomik modeli benimsedi. Tıpkı Kazakistan, tıpkı İzlanda, tıpkı Dubai gibi...

Yunanistan’ın bir AB üyesi olmasının dışında yaşadıklarında enteresanlık yok. Sonuçta bir birlik en zayıf halkası kadar güçlüdür. Yatırım bankalarının türlü oyunları ile borçlarını gizleyen Yunanistan’a ait kaygılar, yukarıda bahsettiğim nedenlerden dolayı gelirler düştüğü için şimdi daha çok kişiyi tedirgin ediyor. Şimdi Yunanistan piyasa aslanlarına daha çok faiz ödeyerek bu yükten kurtulmanın yolunu arayacak. Borçla kendine sanal bir dünya yaratan Yunanistan’ı bir uyuşturucu müptelasına benzetebiliriz. İşler iyiyken hiç tedbir almayıp borçlarını artırdı. Ancak gelirler azalınca bu sanal rüya bitti.

Aldığı tedbirlerle ekonomik reformunu yapacak ve geliri ile giderini dengeleyecek. Aksi takdirde sorun büyür. Benzer sorunlar İtalya’da da İspanya’da da, Portekiz’de de ve İngiltere’de de var. Piyasa aslanları burada yüksek faizi kapıp, sonra başka bir ülkenin kapısını çalabilirler.

Sıradaki ülke İngiltere olabilir. Ancak İngiltere’nin bir sigortası var. Paundu devalüe edip, krize karşı tedbir alabilirler. Şu an 0.91 seviyesinde olan Euro/Sterlin paritesi 1’e 1’de eşitlenebilir. Ancak o zaman da AB’nin para birliği tartışmalı hale gelir.