Dün akşam yurt içi piyasaların kapandığı, ABD borsaların açıldığı sırada bu yazı yazıldı. Her şey düşüyordu! Piyasa ekranlarında düşüşler kırmızı, yükselişlerse yeşil ya da mavi ile gösteriliyor. Borsalardan; döviz kurlarına, emtialardan; bono faizlerine kadar nerdeyse her şey düşüyor, düşten dolayı da bütün ekranlar kıpkırmızıydı. (YTL ve ABD 10 yıllık bono fiyatları gibi birkaç istisana dışında...)
Piyasalarda adeta kan gövdeyi götürdü. Önceki gün ABD’de Citibank’ın 18.1 milyar dolar zarar açıklaması... Ardından gelen Aralık ayı perakende satışlarının beklenenden düşük, dün ve bugün açıklanan enflasyon rakamlarının beklenenden yüksek çıkması piyasaların son gücünü de tüketti.
Son umut; FED’in “olağanüstü” toplantı yapması ve faizleri bir an evvel indirmesiydi! FED’den de bu yönde bir sinyal gelmeyince herşey kızardı! Buna bir de AB bölgesi büyüme tahminlerinin düşürüleceği yönünde Avrupa Merkez Bankası ECB’nin yorumlarının eklenmesi işin tuzu biberi oldu.
Dow Jones endeksi 12,392’ye kadar geriledi. Bu yazı yazıldığı sırada borsa henüz daha kapanmamış ancak kayıpların önemli kısmı geri alınmıştı. Kayıplar 25 puana kadar gerilemişti.
Asıl önemli hareket emtialar ve döviz cephesindeydi. Altın; 900 dolarlardan, 880’lere; petrol 90 doların altına geriledi. Bir de dolar/euro paritesinde oldu. ECB’nin düşük büyüme konusunda geç saatlerde yapmış olduğu yorumlar, euroyu dolar karşısında geriletti. Büyüme düşecekse, euro cephesinde de faizlerin düşme ihtimali artmış demektir. Faizi düşen dolara karşın faizi yüksek kalan euroya olan talep ‘azalınca’ değeri de düşmeye başladı ve 1.4596’ya kadar geriledi.
Aşırı alım/satım
Eşikaltı krizi ile başlayan ve resesyon endişeleriyle beslenince; hisse senetlerinde hızlı satışlar, emtialarda da hızlı alımlar oldu. Hem alışlar, hem de satışlarda “aşırı bölgeye” gelindi. Aslında “aşırı korku” bölgesine gelindi. Son hareketlerin çok önemli kısmı korkudan kaynaklansa da bir kısmı da FED’e yapılan ‘faiz indirim’ şantajının bir parçası. Neyse az kaldı FED toplantısına.
FED’in “acil” bir toplantı yapma ihtimali çok az. Piyasaların gözünde ’zaten faiz indirimlerinde geç kaldı’. Bir de acil toplanarak ‘karizmayı’ bir kez daha zedelemeyecektir. Bu arada artık 50 baz puan kesin gibi. 25 gelirse piyasaya yetmeyeceği, 75 gelirse işlerin çok ciddi olarak bozulduğunun bir tür itirafı olacağından borsalar yine düşecektir.
Bu arada FED’in toplantısına kadar, piyasalar “aşırı” bölgelerden “normale” doğru harketleneceklerdir. Hiç bir piyasa sonsuz düşmez, ya da çıkmaz!
Eğer Dow Jones endeksi 12,500’ün üzerinde ya da 25-50 puanlık bir eksi ile kapatmışsa “düzeltmeler” başlayacaktır. Yine bir tür “dead cat bounce” sendromu. Borsalar yükselecek, altın başta olmak üzere emtialara satış gelecektir. Nereye kadar süreceğine bilâhare bakacağız!
Kurdaki hareket sınırlı kaldı
Parİtedekİ hareket “doğal” olarak YTL kurlarında da hareketi tetikledi ve kur 1.18’in üzerine yükseldi. Şimdilik bugün yapılacak Para Piyasası Kurulu (PPK) nedeniyle bonolarda ciddi bir hareket olmazken, kurlardaki hareket de “görece” olarak sınırlı kaldı. 1.1550’lerde “dip” yapan YTL kurlarında, paritede doların değer kazanmasına paralel yükselişler olabilecek. Ancak bunların bir kriz olarak algılanması için henüz daha erken. Zira “çöken” ABD piyasalarının gelişmekte olan ülke piyasalarıyla destekleneceği fikri (de-coupling) halen daha ciddi taraftar bulabiliyor.
Bu arada dünyadaki çalkantının PPK’nın faiz indirim kararını etkilemesi bence hata olur. Zira bono cephesi faiz indirimi umuduyla ayakta kaldı son bir kaç günde... Bu umudun çokmesi bonoya satış getirecek, partedeki hareket de döviz cephesine bir alış getirirse; kısa süreli de olsa; garip bir “sarmal” ile uğraşıyor olabiliriz.
