Güney Kıbrıs Euro’yu batırır mı?

Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve Merkel başta olmak zere tüm politikacılar euronun devamı için ne gerekirse yapacaklarını defalarca ifade ettiler. Bu uğurda G. Kıbrıs’ı bile feda ettiler! Hem de ne feda... Aslında sadece G. Kıbrıs’ı feda etmediler. Belki de tamiri yıllarca sürecek olan tasarruf sahibinin de güvenini feda ettiler.

2001 krizi gibi tüm Türkiye’yi sarsan kriz sırasında belki de yapılmış olan en akıllıca iş mevduatları korumak oldu. Off-shore bankalardakiler hariç kimse mevduatını kaybetmedi. Halbuki Kıbrıs’ta tasarruf sahiplerinin bazıları değil faizlerin, anaparalarını da kaybedecekler. İlk karar malumunuz 100 bin euroya kadar olan mevduatlardan yüzde 6.75, 100 bin euronun üzerindekilerden yüzde 9.9 ‘varlık vergisi’ kesmek şeklindeydi. Önce G. Kıbrıs parlamentosu bu paketi onaylamadı, ardından neyseki birilerinin aklına geldi de garanti altındaki 100 bin euroya kadar olan mevduatların vergi dışında tutulmasına karar verildi. Bu sefer de ihtiyaç duyulan rakamın nasıl karşılanacağı sorunu ortaya çıktı.

Çok zor günler bekliyor

Nihayetinde iki büyük bankanın batırılmasına ve 100 bin euronun üzerinde mevduatı olanların da zarara doğrudan ortak olmasına karar verildi. Büyük mevduat sahipleri ne paralarının ne kadara indiğini ne de ne zaman alacaklarını kısa zamanda öğrenemeyecekler. Tüm bunların üstüne bir de sermaye kontrolleri gelecek, bankalardan çekilecebilecek miktarlara sınırlama getirilecek. G. Kıbrıs bankacılığını çok ama çok zor günler bekliyor, mevduat sahiplerini daha da zor günler... Bu arada ortada bir adaletsizlik de yok değil. İki banka dışında kalanlar paralarını korudular da neden sadece ikisi battı bu açıklanmadı.

Üstelik süreç de son derece kötü yönetildi. Hepsinin üzerine Eurogrup Başkanı Hollanda Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem’un (piyasa ‘Dizel-BOOM’ lakabını yakıştırdı!) “G. Kıbrıs’ta uygulanan yöntemin bundan böyle AB içindeki banka kurtarmalarında ‘şablon’ olacağını açıklaması hem piyasaları gerdi, hem euroyu vurdu. Dün de 100 bin euronun üzerindeki mevduatların koruma altında olmadığına ve olası bir banka iflâsı durumunda bu mevduatların da kurtarmaya (bail-in) dahil edileceğine dair bir kanun teklifi sunulmuş. Olacak iş değil! AB kendi kendini ayağından vuruyor!

Kanun geçerse yüksek mevduat sahiplerinin AB’de para tutmaları akılcı olur mu? Düşünsenize size sormadan, sizi mecburen ya banka ortağı yapacak, ya da paranızın bir kısmına el koyacaklar. Üstelik ne kadar olacağını da bilemeyeceksiniz. Mevduatlar ‘ürkek ceylan’ gibidir. En ufak tıkırtıda kaçıp gider.

Züccaciyeye giren fil gibi

Mevduat sahiplerine bu denli yüklenmeden önce düzenlemeler yapılsaydı anlaşılabilirdi. Bir yandan Basel III’ü bile devreye almayı 2016’nın ötesine erteleyeceksiniz diğer yandan bankacılık gibi hassas bir sektöre ‘zücaciye dükkanına girmiş fil’ gibi davranacaksınız. AB; bu hataların bedelini hemen değilse bile orta vadede aheste aheste ödeyecektir.

Bugün herkesin bir gözü TV ’lerden gelecek yayınlarda olacak. Bankaların önündeki kuyruklar ne kadar uzunsa euronun başı o kadar derde girecek. Dünden girmeye başladı bile. 1.2840 seviyesini son bir hafta içinde koruyabilen Euro dün dayanamadı ve 1.2760 seviyesine kadar geriledi.

Ola ki kuyruklar uzun değil, sermaye kontrolleri çok sıkı belki o zaman euro 1.2880’deki 200 günlük HO’nın üzerine çıkmaya çalışabilir. Ancak işi çok zor ve büyük olasılıkla bugün-yarın 1.2640 test edilecek görünüyor. G. Kıbrıs şimdilik euroyu batırmaz. Ancak Dizel-BOOM ve diğer politikacılar saçmalamaya devam ederse ben bile euronun geleceğinden şüphe eder hale geleceğim!