AB’nin Güney Kıbrıs’a yapacağı yardım için şart koştuğu ‘mevduat vergisi’ piyasalarda gerginliği artıracak. Karar, Güney Avrupa’daki bankalardan mevduat çıkışını hızlandırır.
Cuma günü AB Maliye Bakanları toplantısından Güney Kıbrıs için “acı reçete” çıktı. 100 bin euronun altındaki mevduat için yüzde 6.75, üzerindeki mevduat için de yüzde 9.9 vergi geldi! Bu vergi doğrudan mevduatlardan kesilecek bir tür “varlık vergisi”. Kurumlar vergisi de yüzde 10’dan yüzde 12.50’ye çıkıyor!
AB vereceği 10 milyar euroluk kurtarma paketine karşın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nden (GKRY) bu tavizleri talep ediyor. Bugün GKRY’de “Bahar Tatili”. Zamanlamanın bir “tatile” denk getirilmesi ‘bankalara hücum’ anlamında iyi bir zamanlama. Ancak hafta sonu mevduat sahipleri ATM’lere çoktan hücum etmiş durumda. Ancak bazıları ya çok az para çekebildiler, ya da hiç. Çekenler de ancak vergileri ödedikten sonra kalan kısmı çekebildiler. GKRY parlamentosunun bugün “paketi” oylaması bekleniyor. Herhangi bir partinin ya da koalisyonun bu paketi tek başına onaylaması mümkün görünmüyor. Diğer yandan onaylanmaması GKRY için bir “kabus senaryosu”. Neden derseniz... Alman Maliye Bakanı Scheuble, mevduattan alınacak verginin yüzde 40 olması gerektiği ile pazarlığı açmış. Sonrasında Rumları yüzde 9.9’a razı etmiş. Bir tür “ölümü gösterip, sıtmaya razı etme” vak’ası...
Diğerlerine sıçrar mı?
Bugün GKRY bu “paketi” onaylarsa sorun “karantina altına alınabilir”, yok eğer Parlamento’dan ret çıkar ise piyasalar için hiç ama hiç iyi bir haber olmayacak. Onaylanması da aslına bakarsanız iyi bir haber değil! GKRY’de bunu yapan AB, İtalya ya da İspanya’da hatta Fransa’da bunu yapmaz mı? GKRY; Yunanistan, İrlanda, Portekiz ve İspanya’dan sonra gündeme gelen ve kurtarılan (İspanya’da henüz resmiyet kazanmadı!) 5. ülke oldu. Ancak GKRY’de gündeme gelen “servet vergisinin”; ki bundan en çok Ruslar, Yunanlılar ve İngilizler etkileniyor (İngiliz ordu ve dışişleri personelinin vergilerini İngiliz hükümeti “tazmin” edecekmiş); diğerlerine de uygulanmayacağına dair hiçbir garanti yok! AB “kötü bir yol açtı”. Bu yoldan daha niceleri gelir endişesi, AB’yi zor durumda bırakacak. Sorunlu Güney Avrupa ülkelerinde “bankalara hücumu” engelleyecek ne var? Tüm hükümetler, AB yetkilileri “GKRY dışında bir ülkede böylesi bir uygulama olmayacak” derse kim inanacak? GKRY; bir işaret fişeğidir artık. Güney Avrupa’da aklı olan bankalardaki mevduatını çeker! Bunu; kısa vadede; engellemek artık çok zor! AB’nin artık işi de çok zor! Çok hatalı bir karar verdiler...
Buldozerle bankaya girmek istediler
Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin (GKRK) AB ile mutabakata vardığı kredi anlaşması karşılığında Rum bankalarındaki mevduat hesaplarına getirilen vergi şartına Rumlar tepki gösterdi. Limasol’da bir Rum vatandaşı, parasını çekmesine izin verilmediği gerekçesiyle, buldozer ile banka şubesine girmeye çalıştı. Vatandaş güvenlik güçlerinin de müdahalesiyle bankaya girmeden güçlükle durdurulabildi.
Güney Kıbrıs’ta Rusların yanı sıra 60 bin İngiliz vatandaşının hesabı olduğu da belirtiliyor.
Mevduata vergiyi Demirel önlemiş
Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Bölüm Başkanı Ali İhsan Gelberi, Güney Kıbrıs’ta “mevduata vergi” uygulamasının benzerinin 1999’da Türkiye’de de gündeme geldiğini söyledi. Gelberi, “IMF ile program yapmak için devletin GSMH’nin yüzde 1.6 sı kadar ek gelir sağlaması gerekiyordu. Mevduatlardan yüzde 4 kesinti yapılacaktı. Zamanın Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel izin vermedi” dedi.
Euronun başı artık belada!
“Servet vergisi” herhangi bir ülke veya para biriminin başına gelebilecek en “negatif” şey! Bu euro için de geçerli! Geçtiğimiz haftayı 1.3075’ten kapatan ve 1.3250’yi hedefleyen euro için haftanın ilk günlerinde GKRY parlamentosunun kararı izlenecek . Piyasaların kafasını karıştıracak bu karar euro için 1.2835-70 bandının önünü açacaktır.
Bir çok foreks şirketinin “teminatları” GKRY’deki bankalarda tutması hem eurodaki hem de bu piyasalardaki stresi daha da artıracaktır!
Altın için hem iyi hem kötü
Finansal serbestliği kısıtlayan her türlü haberin aslında altına yaraması söz konusu. Ancak özellikle GKRY’ni “vergi cenneti” olarak kullanan Rusların finansal piyasalarda karşılaşacakları sıkıntıları atlatabilmek için altın satmaları altın fiyatlarını ”gerecektir”. “Güvenli liman” algısı ile altının 1.630 dolar/ons seviyesine çıkma ihtimali var. Ancak bu seviyenin aşılması hayli zor ve değer kaybeden euro ile birlikte altının da 1.580 dolar/ons seviyesinin altına inmesi ihtimali hayli yüksek!
