Fortune 500’den notlar

2011 yılının en büyük 500 şirketini yayınladı Fortune Türkiye dergisi. Finans ve holding şirketlerinin dışındaki tüm şirketlerin finansal tabloları üzerinden; Finar D&B tarafından bu yıl 5’incisi yapılan bu çalışma 2011 yılına dair önemli sonuçları ortaya koydu.

Tüpraş’ın açık ara lider olduğu 2011 yılı sıralamasına göre; Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2011 yılında yüzde 22.2 artarak 553 milyar 186 milyon liraya yükselmiş. Bu artışta, iç satışlardan çok dış satışlar etkili olurken, iç satışlar yüzde 17 civarında artarken ihracat yüzde 39.4 yükselmiş. Net satışların 419.7 milyar lirası iç, 133.5 milyar lirası ise dış satışlardan elde edilmiş.

Fortune 500 Türkiye listesinde yüzde 28 paya sahip olan ilk 10 şirketin ise sekizi petrol, enerji ve elektrik sektöründe faaliyet gösteriyor. Diğer yandan Fortune 500 listesinde yer alan ilk 100 şirketin toplam satışların yüzde 70’ini ürettiği görülüyor.

Fortune 500 Türkiye listesine girmenin çıtası da ciddi bir şekilde yükselmiş durumda. 2007 yılında listedeki 500’üncü şirketinin net satış geliri 89.6 milyon lira iken, 2008’de 78.2’e, 2009’da 88.7’e, 2010’da 127.3 olurken, 2011 yılında 51 milyon lira artışla 178.3 milyon liraya ulaşmış. Fortune 500 Türkiye’nin sağlıklı ve son derece objektif kriterlere göre yaptığı analizlerin yarattığı güven ve şirketlerin şeffaflık politikalarına daha fazla önem vermelerinin de etkisiyle her geçen yıl hem listenin toplam net satışları hem de “500. şirket olmanın” cirosu yükseliyor.

THY ihracatta açık ara birinci

11 milyar 815 milyon lira gelirle Fortune 500 listesine beş sıra birden yükselerek altıncı sıradan giren Türk Hava Yolları, net satış gelirinin 11 milyar 305 milyon lirasını ihracattan sağlamış. Şirket böylece ihracatta 10 milyar lira sınırını aşan ilk Türk şirketi olmayı da başarmış durumda. Türkiye’ye en fazla döviz girdisi sağlayan şirket; Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) ihracatçı şirketler listesi arasında yer alamıyor. Fortune 500 Türkiye, 2007 listesinden itibaren THY’nin bu durumuna dikkat çekmiş ve 2009 yılında THY’yi açık ara ihracatta ilk sıraya koymuştu.

Kârlar geriledi

Gerek dış gerekse iç satışlar önemli oranda artarken kârlarda benzer bir gelişme söz konusu değil. Fortune 500 şirketlerinin esas faaliyet kârları 2011 yılında 40.6 milyar liraya çıkmış ki bir önceki yıla göre yüzde 21.4 artmış. Buna karşın net kârları yüzde 2.8 civarında düşerek 24 milyar 932 milyon liraya gerilemiş. Net kârlarındaki düşüş, esas faaliyet dışı alanlarda yaşanan kayıplardan; diğer bir deyişle geçtiğimiz yıl TL’nin değer kaybından; kaynaklanıyor.

Milyarlık şirket sayısı 107’ye çıkmış

2010 yılında 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 80 iken 2011 yılı listesinde 107 şirketin bir milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip olduğu görülüyor. Fortune 500 Türkiye listesinin ilk yayınlandığı yıl olan 2007 baz alındığında 1 milyar liranın üzerindeki şirket sayısının o tarihten bu yana ikiye katlanmış. 2010 listesinde yedi şirket 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahipken 2011 yılı listesinde bu sayı dokuza çıkmış.

Ancak Türk şirketleri küresel ölçekte bakıldığında hâlâ çok küçük. Öyle ki Fortune 500 ABD listesinin zirvesinde yer alan Exxon Mobil 452.9, ikinci sıradaki Wal-Mart Stores 446.9, üçüncü sırada yer alan Chevron ise 245.6 milyar dolar net satış gelirine sahip. Fortune 500 Türkiye’nin toplam satışları ise 331 milyar dolar. Bu tabloya göre, Türkiye’nin 500 şirketinin net satışlarının toplamı Exxon Mobil ve Wal-Mart Stores’un yüzde 73-74’ünü ancak yakalayabiliyor. Başka bir ifadeyle Fotune 500 Türkiye’nin toplamı Amerika 500 listesinde ancak üçüncü sırada kendisine yer bulabiliyor. Türkiye olarak daha gidecek çok yolumuz var!